Stranca'ya has halk şarkılarının otantik şeklini merak ediyorsanız Gramatikovo köyünden Petko Nançev'in sesini duymanız gerekir. Stranca dağının muhteşem doğasını da Petko'dan dinlemek bir başkadır. Onyıllar boyunca ormancı olarak çalışmış olan Petko, Stranca şarkılarını küçüklüğünden beri kalbinde taşıyor. Bundan kısa süre önce Petko Nançev, Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR'nin müzik fonu için kayıt çalışmaları yaptı, şarkıların hepsi enstrümansız, yalın ses olarak kayda alındı. Kayda alınan şarkıların bazıları, eskiden farklı görenekler yapılırken söylenen birer eşsiz örnek olmaktadır.
"Stranca şarkıları ve görenekleri günümüze Traklar'ın zamanından geliyor. Buradan birçok medeniyet gelip geçmiştir, fakat temelde Trak kültürünün güzelliği yatoyor. Eskiden Stranca'da insanların hayatı doğumdan ta ölüme kadar şarkılar eşliğinde geçiyordu. Noel şarkıları, sofra ezgileri var. Paskalya orucu sırasında söylenen şarkılar çok özeldir. Filek göreneği sırasında söylenen bahar şarkıları ise yavaş, sevgi ve hüzün doludur. Mısır kazınırken, orak vakti, hatta güzün otururken söylenen ayrı ayrı şarkılar var."
Stranca'nın gizemli havası insanları karşı konulmaz şekilde çekiyor. Folklor uzmanları, Stranca müziğinin dağın bir parçası olduğunu söylüyorlar. Bu konuda Petko Nançev, şunları anlattı: "40 yıldan uzun zaman ormancılık sisteminde çalıştım. Stranca'da hep yeşil olan 35 çeşit bitki vardır. Bazıları son buzul döneminden öncesinden kalmadır. Turistleri ayrıca eski kiliseler de çekiyor. Traklardan kalma mabetler de görülmeye değer. Endipaska adlı olanı en çok ziyaretçi çekiyor. Orada kayanın dibinden şifalı su fışkırıyor. Güneş yüzükleri ve Stoilovo köyü yakınındaki Dokuzak yöresinde şelale de görülmeye değer. Vlahov dol yöresi ise korlar üzerinde dans edenlerin merkezidir. Mayıs ayının son Pazar günü orada korlar üzerinde dans etmenin yaygın olduğu köylerden insanlar toplanıyor orada."
BNR’ye konuşan ve yaz sezonunda turizm sektöründe çalışanların ücretlerinde yüzde 20'lik bir artış olduğunu kaydeden geçici Turizm Bakanı Evtim Miloşev, sektördeki işgücü sıkıntısının, hiç de düşük olmayan, sadece ücretlerden..
Lahey, Hollanda'nın güneyinde bir yönetim merkezi, Kraliçe'nin yaşadığı ve çalıştığı yer... Bu şehri Bulgar folkloru ve gelenekleriyle ilişkilendirmek pek akla gelmez. Ancak gerçek şu ki Lahey'de Bulgar halayına, rachenitsa’lara ve Bulgaristan’a özgü..
Yurt dışındaki Bulgar halk oyunu topluluklarının sayısına ilişkin istatistik veriler bulunmasa da dünyanın dört bir yanına dağılmış olan bu amatör grupların Bulgaristan ve dünyanın geri kalanı arasında canlı köprü oldukları şüphe götürmez...