16’ıncı asırda yaşayan kunduracı Nikolay Martinov’un adını Sofya’nın ikinci büyük kilisesi olan Aziz Nikolay Sofiyski’nin ismiyle bağlayan başkentlilerin sayısı çok azdır. Aziz ilan edilen bu kişinin hayatı bizi onun Hıristiyanlık için hayatını azaplı bir biçimde kaybettiği Osmanlı egemenliği yıllarına döndürüyor.

Onun çağdaşı ve dostu olan edebiyatçı Matey Gramatik, tasvir edilen bu gelişmeleri kendi gözüyle görüp Aziz Nikolay’ın hayatını tasvir ediyor. Bugünkü Yunanistan’da bulunan Yanina’da doğan Aziz Nikolay bilinmeyen nedenlerden dolayı orasını terkedip Sofya’ya geliyor. Buraya yerleşince başarılı bir kunduracı ve dürüst biri olarak kendini göstererek, hemşerilerinin saygısını kazanıyor. Şehrin efendileri tam bunun için imanını değiştirmesini isteyip onun karşı koyması ile yüzyüze geliyorlar.

‘Aziz Nikolay Sofiysiki, sülalesi ve yurduna karşı sevgisi ve büyük imanıyla parlak bir örnek olmuştur. Ne yazık ki, Bulgarlığın geleceği için çalışmalar yürüten azizlerin örneklerinden çok az ders alıyoruz’ diyor kilise encümeni Papaz Spas.

Nikolay’ın öldürüldüğü yer, Sofya’da bilinen tek aziz mezarıdır. Aziz Nikolay’ın ölümünden sonra bu mekan Hıristiyanlar tarafından saygı ve sevgiyle anılıyormuş.Onlar ilk önce kilise olarak kullandıkları ahşap bir kulübede toplanıyorlarmış. Milli Kurtuluşumuzdan 17 yıl sonra 1895 senesinde Aziz Nikolay’ın mezarı yakınında yaşayanlar onun anısına bir kilisenin inşa edilmesini istemişler. Şimdiki kilise yakınında mezarı bulunan Papaz Nikolay Krapçanski neredeyse bütün Avrupa’yı dolaşıp kilisenin inşaatı için Rus İmparatorundan para bağışı sağlamayı başarmıştır. Kilisenin inşasıyla genç mimar Anton Tornöv görevlendirilmiş. Böylelikle 1900 yılında kilise artık bugünkü Pirotska, Opılçenska ve Çar Simeon sokakları arasında boy atmaya başlamış.

Kilise büyük olmasına rağmen, onu inşa edenlerin büyük sevgisini koruduğu için sıcak bir ortam hissini veriyor. Papaz Spas öyküsünü şöyle sürdürüyor:

‘Kilisenin ikonostası, yani ikonların durduğu yer olağanüstü bir sanat eseridir. Onun üzerindeki çalışmalar 12 yıl sürmüştür. Debır Okulu’ndan Nestor ve Lazar Aleksiev kardeşler tarafından oyulmuştur. Kilisede 30 yıldan itibaren çalışıyorum ve bu ikonostasa her baktığımda yepyeni şeyler buluyorum. Mükemmel duvar resimleri ise Nikolay Rostovtsev’in eseridir.’

Aziz Nikolay Sofiyski kilisesinin 17 Mayıs bayramı arifesinde her yıl Aziz’in mezarına kadar bir alay düzenlenir.Bayramdan bir gün önce ve sonra ise Aziz Nikolay’ın naaşı saygı duruşu için teşhir edilir.

Fotoğraflar: www.sveti-nikolai.com

Çeviri: Neli Dimitrova