London Kraliyet Koleji yakınlarda halkların son yüz yıl içindeki boyları konusunda ilginç veriler yayınladı. Araştırmayı gerçekleştiren 800 bilimadamı, Hollandalı ve Letonyalıların dünyanın en uzun insanları olduğunu, İranlı ve Güney Korelilerin boylarının ise bir yüzyıl içinde sırasıyla rekor sayılan 16.5 ve 20.2 cm uzadığını gösteriyor.

Bulgarlar bu bakımdan hangi sıradadır ve bu araştırmaya neden önem veriliyor? sorusuyla Sofya Tıp Üniversitesi Genom Teşhisleri Laboratuvarı’nda milli danışman olan Prof. İvo Kremenski’ye başvurduk. Şöyle dedi:

‘Bu, 200’den fazla devletin katıldığı ilk araştırmadır. İnsan boyu, belirli bir devletin, bir popülasyonun gelişmesi için güçlü bir göstergedir. Söz konusu araştırmada bir popülasyonun yaş tavanı ve bunun son yüz yılda nasıl artmış olduğu gözden geçiriliyor. Boy göstergesi daha önemlidir ve genetik etkenlerin değil, beslenme tarzı, çevre, sosyal ortam ve sağlık çalışmalarının gelişmesinin bir yansımasıdır. İnceleme sırasında 19 milyondan fazla kişi araştırılmıştır.

10 Avrupa ülkesi insan boyunun en hızlı uzaması bakımından ilk on sırada bulunuyor. Bu, sosyal devletin en iyi gelişme kaydettiğini gösteriyor. Bu sıralamada Bulgar kadınlarının bir yüzyıl içinde 83’üncü sıradan şu an boyları bakımından dünyada 30’uncu sırayı işgal ettiklerine dikkat çekiliyor. Erkeklerimizde bu değişiklik 38’inci yerden 30’uncu sıraya kadar olmuştur. Bulgaristan, insan boyunun belirgin biçimde arttığı ilk 30 devlet arasındadır. Büyüme hızı gen özelliklerini yansıtıyor. Daha uzun insanlarda  kalp-damar hastalıkları riski daha sınırlıyken profikalsi erkeklerde kolon kanserine, kadınlarda meme ve yumurtalık kanserine yönelik olmalı.

Prof. Kremenski, Bulgaristan’ın daha 35 yıl öncesi şu an 7 binden fazla olan genetik hastalıkların profilaksisine yönelik ulusal programı olduğunu vurguladı. Böyle bir programın önemini belitirken Prof. Kremenski şunları paylaştı:

‘Şimdi böyle program mevcut olmadığından yılda 65 -70 bin hamile kadından sadece 25 bini genetik hastalıklar testine tabi tutuluyor. Şu an bu faaliyeti denetimsiz biçimde gerçekleştiren 30’dan fazla laboratuvar var. Bu konuda bir hata yapılırsa sonuçları çok ağır oluyor. Demek istediğim, Bulgar sağlık hizmetlerinin acil düzenleme çalışmalarına ihtiyacı var. Baş gösteren genetik mutasyonların nasıl olduğunun bilinmesi önem taşıyor. Herkesin elektronik dosyası olması söz konusudur. Son yıllarda ülkemizde 15 yeni genetik hastalık ve kas distrofisi ve atrofisi gibi hastalıklarda 350 yeni mutasyon ortaya çıkarılmıştır.’

Çeviri: Neli Dimitrova