Sofya’daki Sovyet Ordusu anıtı üzerinde bir graffiti ustası, “Zamana ayak uydurmak” yazmıştı. Anıtın asker figürlerin her biri, çağdaş komik çizgi romanlarının popüler kahramanlarının renkleriyle süslenmişti. Şumen şehri yakınında bulunan ve dev beton hacmi ve korkunç insan figürleriyle dikkati çeken “Bulgar devletinin kurucuları” anıtı da zamana ayak uydurmaya çalışıyor. Ancak anıtın insanlık yüzü de var.

Şumen Tarih Müzesi Müdürü Rusanka Tsaneva, anıtın 28 Kasım 1981 yılındaki açılışında hazır bulunmuş. İşte kendisi neler anlattı: “Soğuk bir gündü. Hafif kar yağıyordu. Devletin yöneticisi Todor Jivkov ve anıtın projesi ile inşaatını yöneten Penço Kubadinski hazır bulunuyordu. Anıtın yaratıcısı, heykeltıraş Krum Damyanov’un telaşta açılışa korumalar tarafından alınmadığı belli oldu. Geçtiğimiz yıllarda anıt korundu. Burada eşsiz olan, ziyaretçilerin, mimari, heykel, mozaik, Protobulgarca yazılar olmak üzere birkaç sanatın görğü tanığı oldmasıdır. Böylece eşsiz bir şekilde Bulgaristan’ın VII. ile X. asırlar arasındaki Bulgaristan’ın toplumsal ve kültürel gelişimi gözler önüne seriliyor. Anıtın mimari kısmı, 8 beton cisimden oluşuyor. 30 kilometre uzaklığından tam bunlar görülüyor. Anıtın en yüksek kısmında aslan heykeli bulunuyor. Anıtın içinde ise çok çağdaş görünen heykeller var. Burayı sık sık ziyaret eden çocuklar, heykellerin “The Transformers” fantastik filminin kahramanlarına benzediğini söylüyor. Böylece anıtın, çağdaş bakış açısı olan yeni ziyaretçileri olduğu söylenebiliyor.”

Rusanka Tsaneva şunları da paylaştı:

“Bazı heykeller çok büyük ve kabadır, ama onların yansıttığı çağ da karanlık, zalim ve kabaydı. İlk kaya alanda putperest dönemi canlandırılmıştır. Orada Han Asparuh, Han Tervel, Han Krum ve Han Omurtag görülebiliyor. Anıtın yaratıcısı Krum Damnyanov’un gözde heykeli, halkını ve devletini Hristiyanlığa döndüren Çar I. Boris’in heykelidir. Anıtta Hıristiyanlığın kabul edilmesinden yaklaşık 20 yıl sonra kullanılmaya başlayan Islav yazısına büyük yer verilmiştir. Çar Boris’in oğlu Çar Simeon, kültürün doruk noktasında bulunduğu bir dönemde devlet gücü olan bir kişi olarak gösterilmiştir. Şimdi ilk Bulgar başkentlerin kazı işlerinden sonra o zamanda ne kadar çok kilise ve manastır inşa edilmiş olduğunu anlıyoruz. Orada din kitapları çevrilmiş, ilk kilise eşyası ve ikonalar yapılmıştır”.

Fotoğraflar: Gergana Mançeva ve bulgariatravel.org

Çeviri: Rayna İvanova