Bulgaristan Menkul Kıymetler Borsası, 2016 yılında en büyük sonuçlar alan en iyi ve en faal lisanslı yatırım aracılarını ödüllendirdi. 16. defadır düzenlenen bu sıralama ile ülkede faaliyet gösteren 50 kadar yatırım aracının çalışmaları değerlendiriliyor. Ödül töreni, geniş çevrelerde büyük ilgi uyandırmadı, aynen borsa, yapılan işlemler ve endekslerin hareketi sıradan vatandaşlarda ilgi uyandırmadığı gibi. Buna karşın tören, dar borsa komisyoncuları çevrelerinde ve kıymetli evrakları borsada işlem gören 350 halka açık şirkette büyük heyecan yarattı. Ödüllerin sahiplerini bulduğu gün Bloomberg ajansı, ülkedeki menkul kıymetler borsasını yıl içindeki karlılık oranı açısından 10. yere getirdi.

Çok küçük bir mali yapı olan Bulgaristan Menkul Kıymetler Borsası 1991 yılından bu yana çalışıyor, piyasa kapitalizasyonu yaklaşık 4 milyar avro olarak hesaplanıyor. Borsanın faaliyetine ilişkin istatistik verilerine bakılırsa orta derecede gelişmiş diğer Avrupa devletlerinin borsaları ile boy ölçüşebilmek için Bulgaristan borsasının katetmesi gereken epey uzun yol var. Borsada bir yılda yapılan işlemlerin sayısı 100 binin altında olup toplam tutarı 200 milyon avro kadardır. Oysa borsa ve yatırım söz konusu olduğunda 200 milyon avro hiç denecek kadar az bir para miktarıdır. Bunun böyle olmasının birçok sebebi var. Finansal Düzenlemeler Yasası açısından bakıldığında ise her şey iyi görünüyor. Şimdiye kadar borsa ticareti kurallarının ciddi ihlalleri saptanmadı ve Finansal Denetim Komisyonu, yatırım aracılarının çalışmalarına müdahale etmedi.

Borsayı, ulusal ekonomi açısından pek te önem taşımayan bir yapı haline getiren diğer bir husus da borsanın düşük likidite oranı olmakta. Yani kıymetli evraklara olan talep zayıftır ve emisyon çıkaranlar kendi portfolyolarından hisseleri satışa sunmaya pek te yatkın değildir. Hele de bir şirketin daha büyük sermaye toplamak istediği birincil hisse arzı, çok nadir rastlanan bir olaydır. Çünkü hem devletin, hem şirketlerin, hem de vatandaşların finans kaynakları son derece kısıtlı ve borsada yer alamk için yetersizdir, ayrıca da borsa kuralları çoğu kişiler için yıldırıcıdır.

Yatırım aracılarının önemi de burada öne çıkıyor – yatırımcı çekmek, müşterilerini borsaya çıkmak konusunda ikna etmek ve kendilerine emanet edilen sermayenin yönetimi ile ilgili daha uygun koşullar sunmak borsa aracılarına düşüyor. Ancak böyle bir aktivite izlenmiyor ve borsa çoğu vatandaşlar ve KOBİ’ler için muamma olmaya devam ediyor.

Bulgaristan Menkul Kıymetler Borsası, bir dizi objektif nedenden dolayı serbest bir kıymetli evrak ve sermaye piyasası olarak çalışmadığının farkındadır ve bu yüzden başka borsalarla birleşme yönünde birkaç deneme yapıldı.

Temel borsa endeksi olan SOFİX’in ve günlük hareketlerinin ciddi medyanın ilgisini çekmemesi, kendiliğinden bundan 25 yıl önce bir grup hevesliler tarafından kurulan borsanın aynı şekilde devam ederse uzağa varmayacağını gösteriyor. Üstelik alınan mali sonuçlar da asgari düzeyde olup ancak varlığının sürdürülmesi için yeterli oluyor.

Çeviri:Tanya Blagova