Karakaçan çoban köpeğinin kökleri Trak’lara dayanıyor. “Bulgaristan topraklarının eski sakinlerinin ana geçim kaynağı hayvancılık olduğu için hayvan sürülerini korumak için böyle çoban köpeklerine ihtiyaçları vardı” diye anlatıyor Uluslararası Karakaçan Köpeği Derneği Genel sekreteri Dr. Atanas Vuçkov. Karakaçan çoban köpeği, Tarım bakanlığına bağlı Irklar Komisyonu tarafından 2005 yılında tesçillenen ilk yerli Bulgar çiftçi hayvan ırkı oldu.

“Karakaçan çoban köpeği, dağlık ve yarı dağlık bölgelerde hayvan sürüsü yetiştirmek gibi bu son derece zor uğraşda bulunan hayvancılar arasında bir efsanedir. Bu köpeğin başlıca görevi, koyun, sığır, keçi sürülerini yırtıcı hayvanlardan ve hırsızlardan korumaktır” – diyor Dr. Vuçkov ve devam ediyor:

“Karakaçan çoban köpeği, bir evcil hayvanı değildir, o bir çiftçi hayvanıdır. Yırtıcı hayvanların hızlı ürediği dağlık bölgelerinden bir çiftçiye soracak olursanız, Karakaçan çoban köpeği gibi bir yardımcı ve arkadaş olmadan hayatını düşünemediğini söyleyecktir”.

Aslında bu çoban köpeğin ırkı, şimdiki haline gelinceye kadar çok zaman geçmiştir. Balkanlar’dan gelmiş geçmiş farklı uyrukların bu oluşumunda katkısı çok fazladır. Halk, bu ırkı yaratırken köpeğin, başta çalışkanlık özellikleri olmak üzere, ana özelliklerinden yararlanmıştır.

“Korkak köpekler ve aynı zamanda bekçi oldukları hayvanlara saldıran köpekler, seçim çalışmalarından hemen bertaraf ediliyormuş. Karakaçan köpeğinin dış görünüşünün de dolaylı olarak gördüğü işlevi ile yakından ilgisi var. Köpeğin fazla iri ve ağır olmaması lazım, ki zor şartların, engebeli arazilerin, çobanların eskiden geçtikleri uzun mesafelerin üstesinden gelebilsin diye. Çünkü fazladan ağır bir köpek, çoban hayatının getirdiği zorluklarına katlanamaz. Genelde Karakaçan çoban köpeği alacalıdır, siyah olup beyaz lekeler veya tersi – beyaz üzerinde siyah lekeleri vardır. Bu özellik sayesinde çoban, sürü arasında köpeğini kolay bir şekilde farkedebiliyor. Gece ise kurt veya çakal gibi yırtıcı hayvan ile çatışmaya girdiği zaman, çoban siyah renkteki bir köpeği zor farkedip yardımına koşamaz. Karakaçan köpeğinin tüyleri de bu ırka has özelliktir. Tüyler uzun, sert, kaba olur ki, köpekleri kış soğuklardan korur, vücut ısısını muhafaza eder, öyle ki köpek hangi şartlarda olursa olsun görevini yerine getirebilirsin ve bir an bile sürüden ayrılmasın diye. “

Dağlık bölgelerindeki hayvancılığın sınırlanmasıyla birlikte çoban köpeği ırkı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya geldi. Ki bugün tescillenen Karakaçan çoban köpeği sayısı 1000 civarında. Uluslararası Karakaçan Köpeği Derneğinin ana amacı, ırkı orijinal biçiminde korumaktır. Özelliklerinden dolayı Karakaçan çoban köpeği, Bulgaristan’dan olduğu kadar yurtdışı çiftçiler tarafından da büyük rağbet görüyor.

“Karakaçan köpeği,aşırıya kaçan bir köpektir. Örneğin, hayatını paylaştığı sahiplerine son derece fedakar ve sevgi dolu olurken yabancıları ve kendi olanlarını çok iyi seçebiliyor. Ve ayrıca hiç bir zaman sahibine veya çocuklarına saldırmaz. Aynı şey korumakla görevli olduğu koyun, sığır veya başka hayvanlar için de geçerlidir, onlara asla saldırmaz, bu da bu ırk köpeğin ana özelliğidir. Yine de neden “Karakaçan köpeği aşırıya kaçan bir köpektir” dedim? Söz konusu kendi sürüsünü korumak olunca, bu köpek bir yırtıcı hayvanı andırıyor ve tam anlamıyla “ölüm kalım “savaşı yürütüyor.

Bulgaristan’da kinoloji bilimin kurucularından olan Doktor Todor Gaytanciyev, “Karakaçan çoban köpeği, savaşta ya galip gelir, ya da ölür” diyor. Köpeğin özel bir statüye sahip olması da bir rastlantı değil:

Çobanlar, yetiştirdikleri hayvanlarına “emtia/mal” olarak hitap ederler. Yani, “Malı doyurmaya gidiyorum” derler. Fakat köpeği hiç bir zaman emtia, mal olarak görmezler. Çünkü o ailenin bir parçasıdır, çünkü o çoban hayatının sıkıntılarını paylaşandır. Çoban ne yerse, o da onu yer. Hatta çoban için yemek olmaz, ama o köpeğine son lokmasını verir. Çoban köpeği, bir arkadaştır ve ona paha biçilemez” –diye konuştu Atanas Vuçkov.

Fotoğraflar Dünya Karakaçan Köpeği Derneği tarafından temin edildi

Çeviri: Şevkiye Çakır