Başbakan Boyko Borisov, uzun zmanadır- daha Rusya’dan Bulgaristan’a kadar uzanması planlanan “Güney Akım” doğalgaz boru hattının 2014 yılında suya düşmesinden bu yana, Bulgaristan’ın Avrupa doğalgaz piyasasında daha önemli rol oynamasını hayal ediyor. Bulgar doğalgazın olmamasına, ülkenin Avrupa’nın uç kısmında bulunmasına ve Avrupa Kıtasında büyük doğalgaz rotalarından uzak olmasına rağmen. Şimdi Bulgar yetkilileri, Karadeniz bölgesinde sözüm ona “Balkan” doğalgaz merkezine odaklanmış bulunuyor, ki bu merkezin bölge ve hatta Orta Avrupa ülkelerine toptan doğalgaz satışlarında bir tür merkez konumuna gelmesi planlanıyor.

Aslında bu dev, karmaşık ve son derece pahalı tesisat hala inşaat projesine sahip bile değildir, ancak onun gerçekleşmesi için çabaların ardı kesilmiyor.  Kısa zaman önce Enerji bakanı Temenujka Petkova, Rus doğalgaz devi “Gazprom” müdürü Aleksey Miller ile Bulgaristan'da doğalgaz ağını genişletmek için yol haritasını Sankt Petersburg’ta imzaladı. Ancak gerçekleştirilen müzakerelere ilişkin yayınlanan resmi haberde proje hakkında hiç bir bilgi verilmezken olasıdoğalgaz ağının genişletilmesinin, hayali kurulan Karadeniz doğalgaz merkezinin kurulmasıyla yeterli olmayacağı da, açıkça belli idi. Geçtiğimiz günlerde Başbakan Borisov’un yaptığı açıklamaya göre, yeni bir “Güney Akım 2” gibi hattan Rusya’dan yeni doğalgaz miktarlarının doğrudan Bulgaristan’a ulaşmasını bekliyoruz. Ancak yeni doğalgaz hattı olmadan bu mümkün olamaz, oysa yeni Rus doğalgaz hattı Türkiye’de “Türk Akımı” ismi altında inşa ediliyor. Şimdilik planlarda yıllık 15.7 milyar metre küp doğalgaz kapasiteli tek bir boru hattının kurulması öngörülüyor, ki bu miktar tamamen Türk ekonomisinin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kullanılacaktır. Ancak Başbakan Boyko Borisov’un ayni kapasiyete sahip ve Bulgaristan’a ulaşan ikinci bir boru hattının kurulması için Brüksel’den izin mektubu beklediğini açıklayınca, durum farklı görünüyor. Daha izin mektubu gelmeden Rus dev doğalgaz şirketi “Gazprom”un, birinci “Türk Akımı” hattının yanısıra ikinci bir sözüm ona “Bulgar” hattının kurmaya başlağı da açıklık kazandı. Bu demek ki, Bulgaristan Enerji Bakanı Sankt Petersburg’ta ülkenin doğalgaz sistemine ilişkin müzakereler şöyle dursun, daha büyük planlar yapmıştır. Bulgar doğalgaz iştahlarına eşlik eden bütün bu adımlara, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya ve Macaristan’ı biribirine bağlayacak olan sözüm ona “Dikey Doğalgaz Koridorunun” kurulmasına ilişkin memorandumun imzlanmaş olmasını da, hatırlatmış oluyoruz. Böylece söz konusu hattan Bulgaristan’dan olduğu gibi, Bulgaristan’a doğalgazın akması gerçek görülürken burada “Balkan” doğalgaz projesinin yarattığı iyimserliği de anmadan geçemeyeceğiz. 

Bütün bu gelişmeler ve farkli olaylar, Bulgaristan’ın Avrupa doğalgaz piyasasında dana önemli yere sahip olmak için somut adımları attığını işaret eden gerçeklerdir. Burada söz konusu olan uzun vadeli projelerdir. Bu projelerin gerçekleşmesi 1-2 yılda hayata geçemeyecek ve maliyeti milyar avroları aşacaktır.

Ancak planların hayata geçirilmesiyle ilgili kararların yanısıra bu projelerin Bulgaristan açısından ne denli etkili ve yararlı olduklarına dair eleştiriler ve sorular da eksik değildir. Aslında, “Güney Akım” projesinin başarısızlığına bütün bu sorular da damga vurdu. Çünkü kesin olarak Bulgaristan’a yararlı olup olmayacağı, gelir sağlayacağı konusu açıklık kazanmadı. 

Bugün bu durum, ülkenin iç doğalgaz ağının genişletilmesi, komşu ülkelerle sistemlerarası bağlantılarının kurulması ve en fazla da “Balkan” doğalgaz merkezi, için geçerlidir.

Fakat hala etkili olup olmadıklarının ispat edilmemiş olan projelerin hayata geçirilmesi için tüm hazırlıklar topyekun sürüyor.

Lakin, planların ve projelerin hazırlanması sırasında, onların yeterince karlı olmayacağı ortaya çıkarsa ve bu projelerin iptal edilmesi veya en azından daha iyi zamanlar için dondurulması gerekiyorsa, kimse şaşırmamalı.Şöyle ve böyle, hepimiz şu anda Bulgar yetkililerin sıkı çalışmalarına şahit oluyoruz.Tek sözle Başbakan Boyko Borisov’un doğalgaz hayalleri gerçek olmaya başlıyor.

Çeviri: Şevkiye Çakır