Bir zamanlar Plovdiv’in Staro Jelezare köyünde hayat aynen Bulgaristan’ın diğer köylerinde olduğu gibi akıp gidermiş. Köylüler sabah erken, şafak sökmeden kalkar hayvanlarını sular yemler, inek ve koyunlarını çobana çıkarırmış. Daha sonra komşu şehirlere işe gitmeyenler, evin önüne oturup komşularıyla köyün ve devletin halini tartışır, yeni yeni haberler öğreniyormuş.

Fakat bugün küçük Staro Jelezare köyündeki hayat bambaşkadır. Kısa zaman önce köyün, açık hava galerisini andırdığı haberi çıkınca, oraya son derece meraklı turistler akın etmeye başladı. Bu açık hava galerisini köy, ressam Ventsislav Piryankov’a borçludur. Sadece yazlarını burada geçirmek için Polonya’dan Staro Jelezare’ye gelen ressamı  ve eşi Katarjina’yı herkes tanıyor. Ventsislav Piryankov, Polonya’nın Poznan şehrinde üniversitede öğretim görevlisidir ve öğrencilerini köydeki beyaz kireçli duvarlarda resim yapmak için yazları buraya getiriyor. Staro Jelezare’deki resimler fikir ve özel mesajlara sahiptir. Başka yerde gördüklerimizden çok farklılar. Duvar resimleri sayesinde ressamlar son derece cesur bir şekilde günümüz kişileri ve olayları çiziyorlar. Köy kilisesinin çan kulesinin sırf fırça ve boyalar sayesinde artık Londra’nın ünlü Big Ben saat kulesini andırdığını görmek sıradışı bir olay değildir.

Katarjina Piryankov “Staro Jelezare’de imkansız görülen şeyler sıradan bir görünüm izlenimlerini bırakıyor. Mesela resimlerden birinde İvan adındaki Roman köylüsü, ABD’nin eski Devlet Başkanı Barak Obama ile yan yana durmuş. Komşumuz Stefka nine ise Fransalı sinema sanatçısı Brigitte Bardotile boy gösteriyor.” diyor. Katarjina’nın sözlerine göre, Staro Jelezare büyük bir sanat eserini andırıyor. Ve sözüne şöyle devam ediyor:

“Burada köyde bir umut doğuyor. Bizim çağrımız köyün gençlerine: Gençler köyünüze dönün, onlarla birlikte de sanatçılar dönsün! Köy, tek sözle ilerici fikirler kaynağıdır, oysa ilerici fikirler her zaman otantik şeylerde gizlidir. Temmuz sonunda büyük bir geçit töreni düzenledik. Bu geçit töreninde “Köyfütürizmi geliyor! Yaşasın Dünya Köy Sanatı!” şeklinde pankartlar açtık. Amacımız insanların dikkatini çekmekti. Bizler, sanatçılar, mantığa aykırı düşen, hatta komik olan, birşeyler denemekte kararlıyız. Bütün bu fikirler, global sorunların çözümünü, insanların iyiliği için büyük potansiyelin burada köyde gizli olduğu düşüncesine dayanıyor. Çünkü burada köyde, şehirlerde çoktan unutulmuş birşey vardır.

Burada insanlar gerçek ve samimiler. Bu özellik, korporatif, yani ticaretleşmiş dünyada eksiktir. Çünkü şehirde menfaatler hüküm sürüyor ve orada siyaset ağır basıyor. Duvarlardaki resimler sayesinde insanlara, “Bugünün kahramanları sizsiniz!” demek istiyoruz. Burada önemli olan onlardır. Şu dikkatimi çekiyor. Staro Jelezare halkı, resimlerdeki köydeşlerini tanıyor, ancak onların yanıbaşında resmedilen ünlü kişileri tanımıyorlar. Kimim kim olduğunu bize soruyorlar. Size ilginç bir olayı anlatayım mı, gelen turistler resimlerden tanıdıkları köylüleri yolda durduruyorlar, sohbet ediyorlar, soru soruyorlar.” “

Staro Jelezare zamamana ayak uydurmaya başaran bir köy. ABD Devlet Başkanı Donald Trump, çizilen resimler sayesinden tam iki kez köy evlerinin duvarlarından bakıyor. Bir yerde sanki bir inek ile sohbet edercesine resmedilmiş. Diğer resimde ise bay İvan’ın traktörüne binmiş haldedir.

Katarjina Piryankov, “Söz konusu resim, Bay İvan’ın evinin duvarında yer alıyor. Bugün bay İvan 85 yaşındadır ve orada Dela nine ile birlikte yaşıyor” diye anlatıyor ve devam ediyor “Dış göçü biz öyle görüyoruz. Çünkü Bay İvan’ın çocukları, torunları ve torunlarının çocukları yurtdışında ve en fazla da Amerika’da yaşıyorlar. Şimdi Lazar dede ve onun sayısız koyun sürüsünü anlatan resmi tamamlamak üzereyiz. Çoban dede, Büyük Britanya Başbakanı Tereza May ile omuz omuza gelmiş. Evin hanımı Velika nine onları selamlıyor. Çünkü burada Brexit konusu son derece güncel. Diğer duvarda Emanuele Makron ve Staro Jelezare köyünden İvanka, ev sucukları arasında sohbet ediyorlar.”

Staro Jelezare köyünde , eski Hindistan Başbakanı İndira Gandi ile eski Küba lideri Fidel Kastro’nun resimlerinin köyün kilise duvarını süslediğine, kimse itiraz etmiyor. Çünkü bu iki lider bundan tam 40 yıl önce gerçekten bu köye gelmiştir. Yeni çizilen duvarlardan birinde Papa 2. Jean Paul ve şimdiki Polonyalı siyasetçiler devamlı tartışıyor. Papa, kavgayı yatıştırmaya çalışsa da, kavga sürüyor. Köy muhtarı İliya Tonov: “Staro Jelezare köyü, ününü Pirynkov ailesine borçludur” diyor ve devam ediyor:

“Birçok insan resimleri aldırış etmeden önce kuşkuyla karşıladı onları. Ancak zamanla ilgi de arttı. Şimdi ise duvarlarını ve evlerini resimlerle süslemek isteyenlerin sayısı arttı. Gerekli tüm boyaları ve cilaları Ventsi temin ediyor. Yıl boyunca insanlar geliyor, resimleri inceliyor, fotoğraflarını çekiyor. Hele hele Cumartesi ve Pazar günü tursitlerin ardı kesilmiyor.”

Fotoğraflar: özel arşiv

Çeviri: Şevkiye Çakır