1958 yılında dünya çapında Ekim ayı Meme Kanseri Farkındalık Ayı olarak kabul edildi. Her yıl bu ayda dünya genelinde, hem hastalığın nedenlerini tanıtmak, hem de önlem ve erken teşhisin önemini vurgulamak adına farklı etkinlikler düzenlenmektedir.

2021 yılının başında, Dünya Sağlık Örgütü meme kanserinin dünya üzerindeki en yaygın kanser türü olduğunu duyurdu.

BNR’ye konuşan Bulgaristan Onkolojik Bilim Derneği Başkanı Prof. Dr. Asen Dudov konu ile ilgili şunları söyledi: “Tüm Dünya’yı gerçek anlamda sarsan koronavisür salgını ile birlikte, ülkemizdeki tablo oldukça renkli bir hal aldı. Bu durum genel anlamda kanser hastalıkları ve özellikle meme kanseri teşhisinde gecikmeler yaşanmasına neden oldu ve kaçınılmaz olarak daha olumsuz sonuçlara yol açtı. Cerrahi tedavi, ışın (radyasyon) veya ilaç tedavisinin başlangıcında, birkaç haftalık bir gecikme yaşanması bile, bazı hasta gruplarında ölüm vakalarının % 11 oranında artması ile sonuçlanmakta.”

Ne yazık ki kadınlar sağlık kontrollerini düzenli olarak yaptırmadıklarından dolayı, erken teşhis konulamıyor. Ülkemizde meme kanserinden etkilenen kadın sayısı artmakta ve her yıl bu teşhisi duyan yaklaşık 3 500 kadın var.

Prof. Dudov, kadınların daha aktif olmaları konusunda çağrıda bulunarak, "Kalıtım son derece önemli bir etkendir. Hastalara meme bezlerini en doğru şekilde incelemeleri için bilgi veriyor olmamız tesadüfi bir durum değil. Özellikle anne ve kız kardeş gibi yakın akrabalarda bu hastalığın görülmesinde, kadınların daha da aktif olmaları şart. Ancak kadınlar bu konuda ne kadar aktif olsalar da ülkemizde çalışır tarama programının olmaması, ne yazık ki bu süreci olumsuz etkiliyor" dedi.

Uzman meme kanserinin belirtileri ve önleyici tedbirler hakkında şunları söyledi: "Bir zamanlar, deri değişince, portakal kabuğu şeklini alınca, memede bir oluşum ya da kadınların değişiyle yumru hissettiğinizde acilen doktora başvurmanız gerektiğini söylerdik. Ancak bunlar kanserin ilerlediğini gösteren belirtilerdir. Kanser elle hissedilmeye başlayınca, deri değişime uğrayınca, ne yazık ki son derece ilerlemiş bir durumla karşı karşıyayız demektir.

Ulusal Kanserle Mücadele Planı

Uzman "Avrupa girişimi olan bu plan artık tamamıyla netlik kazandı. Kanserle Mücadele Planı’nın gerçekleşmesi için üye ülkeler oybirliği ile gereken fonları sağladı. Planda dört ana bölüm mevcut ve her üye ülkede nasıl uygulanacağını gösteren yaklaşık 10 girişim var. Plan Avrupa kurumlarının 2020 verilerine dayanılarak oluşturuldu. 2020 yılında AB’de 2 milyon 700 bin kişiye kanser teşhisi konuldu. 1 milyon 300 bin kişi kanser nedeniyle vefat etti. Bu durum, Avrupa Komisyonu’nun yılda 100 milyar avronun üzerinde hesapladığı mali kaynaklara neden oluyor” dedi.

Doç. Dudov “Kanserle Mücadele Planı’nın ilk ana bölümü önleyici tedbirlerdir ve yerine getirilmesi gereken kesin tarihler verilmiştir. İkinci ana bölüm erken teşhis. 2025 yılına kadar taramaya tabii tutulan kadınların % 90 bu programlara girmek zorunda. Planda hastaların yaşam kalitesinin iyileştirilmesi de yer alıyor. Aynı zamanda planda kanserli çocuklara da destek sağlanmasına vurgu yapılmaktadır. AB tahminlerine göre, bu gelişme hızı ile 2030 yılına kadar kanser hastaları dörtte bir artacak. Birkaç yıla kadar ise kanser Avrupa’da birinci ölüm nedeni olacak. İşte bu nedenle, hastalığın kontrol altına alınması için Avrupa’nın birleşmesi gerekiyor" çağrısında bulundu.

Сovid-19 ve kanser hastalıkları

Uzman koronavirüs salgınının, sağlık sistemini ek bir dengesizliğe sürüklediğini belirtti ve devamında “Sağlık kuruluşlarının çalışmalarını daha da alt üst etmek adına Covid ünitelerini tüm hastanelere dağıttık. Bunu hata olarak değerlendiriyorum. Yapmamız gereken, ancak yapmadığımız şey ise, tüm kronik hastalıkların tedavisini ertelememek gerektiğini söylemedikti” dedi.

Ücretsiz meme kanseri taramaları 4 Ekim’de Sofya, Varna, Pleven ve Stara Zagora’da başladı. "Za men e vajno ti da si dobre“ (“Benim için önemli olan senin iyi olman”) sloganı altında gerçekleşen kampanya, kadınlarda en sık görülen kanser türünü önlemeyi amaçlıyor.

Röportaj: Aleksandır Rayçev

Çeviri: Bedriye Haliz