Dimitrovden, Bulgar halk geleneğinde en çok sevilip sayılan bayramlardan biridir. Doğu Ortodoks Kilisesi Az. Dimitır’ı 26 Ekim’de anar. Aynı tarihte halkımız mevsim değişimi ile ilgili Dimitrovden yortusunu kutlar. Kışın tam bu günde başladığı inancı hakimdir. Halk inanışlarında Az. Dimitır Az. Georgi’nin ikiz kardeşidir. Her iki aziz de atlıdır, her ikisininn de tarım çalışmaları ile ilişkisi var. Gergövden’dekır çalışmaları ritüel bir biçimde başlatılır, o zaman toprak arazisi ve hayvan sürülerinin sahipleri ırgat, çoban kiralamaya başlar. Dimitrovden’deise onlar işe aldıkları bu kişilere ücretini öder, onları serbest bırakır. 

Yazılı hayat öyküsünden anlaşıldığı gibi, Az. Dimitır 3. yüzyılda Selanik’te bir Hıristiyan ailesinde dünyaya gelmiştir. O dönemde Hıristiyanlığı kabul edenleracımasızca kovulduğu için annebabası inançlarını gizliyormuş. Dimitır’ın olağanüstü fiziksel güzelliği ve üstün nitelikleri varmış. Babasının ölümünden sonra şehrin idari yönetimini üstlenmiş, Hıristiyanlığı kabul edip bunu Selanik sakinleri arasında yaymaya başlamış. İnancı uğruna da hayatından olmuş. Selanik’teki mezar yerine küçük bir kilise kurulmuş. Aynı yerde bugün mevcut bazilikada azizin naaşı korunuyor. Bu mabedi ziyaret ve Aziz Dimitır’ın ikonu önünde dua ettikten sonra birçok inanan farklı mucizeler yaşadığını paylaşır. 

Bulgar folklor geleneklerinde Aziz Dimitır ailenin koruyucusudur, dünyaya gelişlerinden vefatlarına kadar insanlara yardım eder. Bazı rivayetlere göre Az. Dimitır ölü ruhlarını alır. Diğer bazılarında ise Azize Petka ile Azize Nedelya’nın yeğenidir.  

Dimitrovden ülkemizde her zaman büyük kutlamalarla kaydedilir. Eskiden bütün aile fertleri toplanır, bütün gurbetçi, ırgat ve hademeler o günde evde bulunup bayramı kaçırmamaya bakarmış.Birçok yerleşim yeri sık sık Az. Dimitır’ı kendi himayecisi olarak seçermiş. Daha 14 Ekim’de kutlanan Petkovden bayramından itibaren birçok yerde kurban kesilir, aile toplanmaları düzenlenirmiş. 

Aziz Dimitır ile ilgili inanç ve gelenekler

Az. Dimitır’a gösterilen büyük saygı birçok halk şarkısında da dile getiriliyor. Bunlardan Daniel Spasov ile Milen Dimitrov’un ‘Ritüellerin Gizemi’ CD’lerine dahil edilen ‘Aziz Dimitır üç kilise kuruyor’ şarkısını sizlere dinletiyoruz.

Halk şarkısında anlatıldiğı üzere, Aziz Dimitır bu kiliselerden birinde vaftiz yapacak, ikincisinde- nikâh kılacak, üçüncüsünde ise herkesi bağışlayacaktır. 

Dimitır, Dimitriçka, Dimo, Mitra isimli kişilerin bugünkü bayramlarını kutluyoruz!