Bulgaristan Fırıncılar ve Tatlıcılar Derneği Başkanı Mariyana Kukuşeva, BNR, Horizont Programından Tanya Miluşeva'nın konuğu oldu: 

"Bakanlar Kurulunun destek kararından memnun olmamak elde değil, çünkü böyle bir zamanda gelen her yardım, son derece faydalıdır. Bizler fırıncılar ve tatlıcılar, gıda sektöründe en fazla enerji tüketen branş temsilcileriyiz. Modern tesislerimizin olmasına rağmen elektrik faturları şok etki yarattı. Burada yüzde 160 oranındaki zamdan söz etmiyoruz, elektrik faturlarımıza yüzde 400 oranındaki zamlar yansıdı. Ve bu fiyatların bu seviyede kalacağı veya düşeceği konusunda da pek iyimser değiliz. Tam tersine. Çoğu küresel ve Avrupalı ​​analist, önümüzdeki iki yıl içinde başlıca enerji kaynaklarının fiyatının ve enflasyonun fiyatının artmaya devam edeceğini söylüyor.

Bu zor durumdan nasıl çıkacaksınız, ekmeğin maliyeti nasıl ve ne şekilde değişti, sorusu üzerine Mariyana Kukuşeva “Elektrik fiyatının yüzde 400, doğalgaz fiyatının ise yüzde 500 oranında, dizel yakıtının yüzde 200 artmasını göz önünde bulundurmamız lazım dedi ve şöyle devam etti:  

"Bütün bu zamanların yanısıra un fiyatı son 10 yılın zirvesini yaptı. Bugün fırıncılar için 1 ton un fiyatı 1000 levayı aştı. Aynı zamanda ekmek üretiminde kullandığımız tuz, su, maya gibi kullanılan tüm maddelerin fiyatlar da arttı. Burada belirtmemiz gerekiyor ekmek üretiminde olmazsa olmazlardan biri de fırıncının emeği, ki bu da ülkemizde yapılan ekmeğin maliyetinin yüzde 30’nu oluşturuyor. Oysa bu mesleği yapacak insanı bulmak çok zor.  

Krizin ilk belirtileri ortaya çıkınca küçük fırınlar iflas etti. Pandemi nedeniyle uygulanan kapatmalar da onları devamlı tüketicilerden mahrum bıraktı. 

Fakat tüm hava şartlarına ve zorluklara rağmen, ülkemizde hiç bir yerleşim yeri ekmeksiz kalmadı, ki bu da fırıncı meslektaşlarımın büyük sorumluluk sayesinde mümkün oldu.“  

Bulgaristan’da ekmek tüketimi azaldı mı? 

Bu soruya Bulgaristan Fırıncılar ve Tatlıcılar Derneği Başkanı Mariyana Kukuşeva şöyle cevap verdi: 

“Bizler belki de tüketiminin azalmadığını iddia edebilecek tek üretim sektörüyüz. Eski bir kurala göre, “insan krizde olduğu zaman daha fazla ekmek tüketiyor”. Çünkü ekmek vücudumuz için sadece bir sağlıklı gıda olmakla kalmıyor, aynı zamanda güvenlik, sıcaklık, rahatlık, gelecek duygusu vererek, ev halkını ve aileyi bir araya getiren unsurdur. Boşuna dememişler “Evine ekmek getirmek” diye. Biz, bu ekmek uğruna her gün çalışıyoruz ve mücadele ediyoruz. Çaba sarfediyoruz evimize ekmek götürmek için. Bundan dolayı da bunu böyle zamanlarda başarabiliyorsak, bu bir onur meselesidir.  

Ekmeğimizin yapıldığı unda titanyum dioksit olup olmadığı sorusu üzerine bayan Kukuşeva şu cevabıverdi: 

"Bulgaristan’da ekmek ve tatlı mamüller üretimindetitanyum dioksit kullanılmıyor, çünkü bizler son derece kaliteli buğday kullanıyoruz. Buğday tüm tahıl ürünlerinin altınıdır. Boşuna mu Bulgaristan, Roma ve Osmanlı İmparatorluklarında buğday ambarı görevini yaptı. 

Buğday ekmeye devam ediyoruz, çünkü buğday ülkemizde çok iyi yetişen bir tahıldır. Titanyum dioksit, kuzey ülkelerde kullanılıyor, çünkü orada genelde çavdar ekiliyor ve biliyorsunuz çavdar unu esmerdir ve yapılan un mamüllerine parlaklık verme amacıyla bu madde kullanılıyor. Ülkemizdeki fırıncılar ve tatlıcılar kesinlikle bu maddeyi kullanmıyorlar. Tüketicilerimiz herangi bir gıda paketi üzerinde E 171 koduna rastlarsa, bu kesinlikle ülkemizde üretilen bir gıda değildir. 

Avrupa Komisyonu, gıda katkı maddesi olarak E171 kodlu titanyum dioksit kullanımına ilişkin bir yasağı kabul etti. Yasak, altı aylık bir geçiş döneminden sonra geçerli olacak. Bunun da, bu yazdan itibaren gıdalara artık eklenmemesi gerektiği anlamına geliyor. 

Titanyum dioksit, E171 koduyla bilinen bir gıda katkı maddesidir. Gıdalarda nem tutucu, renklendirici ve boyar madde olarak kullanılmaktadır. Özellikle beyaz renkli gıdalarda renk ve parlaklığı artırır. E171’in yüksek oranda kullanıldığı ürünler şekerlemeler, hazır tatlılar, sakızlardır. Ayrıca, beyaz un, sofra tuzu, kabartma tozu gibi ürünlerde de kullanılır. Bu maddenin nem çekici özelliğinden yararlanılır, gıdanın raf ömrünü artırır. AB üye ülkeler, geçen sonbaharda AK önerisini oybirliğiyle desteklediler. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesinin, E171'in gıda katkı maddesi olarak kullanıldığında artık güvenli kabul edilemeyeceği sonucuna varan bilimsel bir görüşüne dayanmaktadır. 

"Üreticilerimiz farklı bir KDV oranı konusunda ısrar ediyor ve biz bunun tüm gıdalarda yüzde 9 olmasını istiyoruz, çünkü bu enflasyon karşıtı güçlü bir önlemdir. Yüzde 9 oranındaki KDV neden okadar önemli? Önemli, çünkü işletmelere taze bir soluk almalarını sağlayacak ve aynı zamanda da iç tüketimi artıracak. Böylece tüketicinin cüzdanında daha fazla para kalacak ve böylece bu paraları başka amaçla harcayabilecek. Yüzde 9 oranındaki KDV, ayrıca fırıncılık alanındayüzde 30’lara ulaşan kayıtdışı sektörün daralmasına yol açacak. Bu sektör sadece legal çalışanların paralarından çalmıyor, aynı zamanda da her bir vergi ödeyen vatandaşın parasını çalıyor. 

Dobriç şehrindeekmek ve un mamülleri üreten küçük fırınlar ne gibi zorluklarla karşılaşıyor ve ekmek fiyatlarındaki artış, tüm hammadde fiyatlarındaki artışı ne ölçüde karşılayabiliyor? 

BNR Dobriç muhabiri Maya Ştırbanova’nın haberi. 

Dobriç şherinden üç fırın sahibi olan Radoslav Raykov 12 kişiye iş sağlıyor. "Fırın ve tatlıcılar sektörü, elektrik, doğalgaz ve kullanılan tüm hammaddelerin sürekli dörtnala gelmesi nedeniyle büyük zorluklarla karşı karşıya geldi. “ dedi ve ekmek fiyatlarında bir artış daha kaçınılmaz olduğun altını çizerken şunları belirtti: 

“Geçen yılın Haziran ve Temmuz aylarında bir ton un fiyatı 700 leva, bir kg unun fiyatı ise 70 stotinka idi. Şu anda 93 stotinka, yani bir ton için 930 leva ödüyorum. Ve burada belirtmem gerekiyor, bu da son fiyat artışı olmayacak. Elektik fiyatı 2.5 ila 3 kat arttı. Yukarda belirttiğim zamanlrad 2500 - 2800 leva elektirk faturası ödedim. Şimdi bu faturaya yansıyan fiyat 6000 ile 6500 levadan 7000 levaya kadar. Aynı şekilde doğpalgaz fiyatı da kat kat arttı. Eskiden 600- 700 levalık fatura öderken şimdi 1200-1300 leva ödüyorum. Peki bu durumda en doğru hesplamayı nasıl yapabilirim? Yapamam. Tek çözüm ekmek fiyatını artırmak. Yanımızda çalışanlarımız var, onların maaşlarını da ödemek zorundayız. Fırıncılarımız, işine çok sevebilir, ancak sen gerekli maaşı veremez isen, sen yaynında kalması mümkün değil.” 

Ekmek fiyatı konsunda ise Radoslav Raykov şunu söyledi: 

“Köy ekmeği fiyatı bugün 1 leva 50 stotinka, bundan 3 ay önce 1 leva 30 stotinka idi. Elektrik ve doğalgaz fiyatları bu şekilde artmaya devam ederse, fiyat artışı kaçınılmazdır.

Bölgedeki tüm köylerin yanısıra Dobriç ve Varna şehirlerinin ekmek ihtiyacını karşılayan Stefanovo köyündeki fırın da Şubat ayından itibaren ekmek fiyatlarında yaklaşık %20 oranında bir artış planlanıyor. Stefanovo fırını teknoloji uzmanı Teodora Dobreva, fırının 25 kişiyi istihdam ettiğini, ancak şu anda kimsenin işten çıkarılmayacağını söylüyor: 

“Ekmek fiyatında belki de yaklaşık yüzde 20 oranında artış olacak, en azından gelen fatulara ve un, ek maddelerdeki fiyat artışını göz önünde bulundururak. Bindenbiri bir atış istemiyoruz, ancak ekmek zammı kaçınılmazdır. En ucuz ekmeğimiz 500 gramlık olan 0.90 stotinka, en pahalı ekmeğimiz ise 1 leva 50 stotinka. 20 küsür yıldan beri bu branşta çalışıyorum ve bir ton unun 900 leva olduğunu hiç hatırlamıyorum.  

Sektördeki daha küçük şirketler ve özellikle sadece kahvaltılık un mamülleri üretimi yapan fırınların iflasın eşiğinde bulunuyor. Tüketim azaldı ve çocukların uzaktan eğitim görmesi nedeniyle işletmeler de kapılarını toplu halde kapatıyor. 

Fırın sahibi Radoslav Raykov'a göre, fırınların, doğru gelir ve gider tahminleri yapabilmeleri açısından bir nevi güvenceye sahip olmasının tek yolu, elektrik, gaz, un ve diğer hammadde fiyatlarını sabit tutmaktan geçiyor. 

Kaynak: BNR Horizont Programından Tanya Miluşeva ve BNR Dorbriç muhabiri Maya Ştırbanova 

Çeviri: Şevkiye Çakır 

Foto: BGNES, BNR, arşiv