1856'da Tuna'nın Sviştov kasabasında dört eğitimli ve ileriyi gören Bulgar ilk okuma evini kurdu. Osmanlı esareti zamanlarında ortaya çıkan bu asil girişimin esas misyonu halkı eğitmek ve aydınlatmak. Okumaevi (çitalişte) denen bu kültürel kurum yıllar içinde değişmesine rağmen bu güne kadar varlığını sürdürmektedir. Kütüphanelerde sanata dokunan, kitaplarla ufkunu genişleten sayısız çocuk var ülkemizde. Amatör kulüpleri sayesinde sayısız yetişkin değişik eğlence buldu.

Ancak, koronavirüs salgını her şeyi ve her birimizi hedef alırken okuma evlerini de olumsuz etkiledi. Onlar hayatta kalabilir mi? 

Vesela Yordanova eşiyle birlikte Sevlievo'daki "Razvitie” halk dansları topluluğunun yöneticiliğini üstleniyor. Durumu trajik olarak değerkendiriyor ve şöyle devam ediyor:

“Son iki yılda yaşadıklarımız sonucunda dansçılarımızın fiziksel formu çok olumsuz etkilendi. Konser repertuarımız azaldı, yeni şeyler öğrenilmedi. Eskisi unutuldu. Ayrıca çocuklar vazgeçmeye başladı.

Konser olmayınca, çocukların ilgisi de azalıyor.2005 yılında Vesela ve Yordan Yordanovi, 60 yılı aşkın bir geçmişe, üne ve sayısız ödüle sahip bir folklor topluluğunun başına geçer. Bir yıl sonra geleneksel Bulgar halk dansları (horonlar) kursu oluşturdular. En büyük başarılarını 2016'da Meksika'daki Beşinci Dünya Folklor Festivali'nde Bulgaristan'ı temsil ederek elde ettiler. 60. Yıldönümü vesilesiyle, Halk Okumaevleri Birliği’nin en iyi amatör topluluk ödülünü aldılar.

Yordan izah ediyor: "Tipik halk dansları öğretiyoruz. Elimizde miras olarak büyük bir Servet var. Atalarımız bu halk dansları sadece eğlence için yaratmadı. Halkımızın bazı ritüellerle, bazı bayramlarla bağlantılıdır, belirli mevsimler ve belirli bir şekilde oynanırlar. "

1 Mart Amatör sanatçılar ve amatör sanat günü vesilesiyle Sevlievo "Razvite - 1870" okumaevinde folklor topluluğundan geçen birkaç nesil üye bir araya gelecek. 17 ve 70 yaşındakiler bir kez daha Bulgar müziğinin eşliğinde el ele verecekler. Ancak zorluklar da ifade edilecek. Okuma evlerinin hayatta kalması sorunu gündemde.

Vesela devam ediyor: "Maalesef para yetersizliği nedeniyle okuma evleri amatörlüğün bir başka olumsuz anlamına gelen yani kalitesizliğin simgesi haline geldiler. Ama çocuklarda sanat sevgisi burada okumaevinde doğuyor. Burada başlıyor. Fakat çalışanlarımız yaşlanıyor ve öğretmenlik yapmak isteyen gençler maaşları duyunca vazgeçiyorlar. Böylece okuma evleri hem çalışanlar hem amatör sanatçılar tarafından terk ediliyor. Bu yüzden politikacılarımıza soruyorum. Bulgar karakterini ve milli özgüveni nasıl ve nerede koruyacağız? Bu gidişat ile okuma evlerini yok ederek mi? “

Foto: chitalishte-razvitie.net

Türkçesi: Müjgan Baharova