Türkiye ve Suriye’yi vuran güçlü depremin ardından binlerce bina yerle bir oldu. Böyle bir sarsıntıya dayanabilecek binalar var mı? Bulgaristan’daki binaların durumu nedir? BNR’ye konuşan Ulusal Sismik Mühendislik Merkezi Müdürü Prof. Petır Pavlov tüm bu sorulara cevap verdi. Uzman Türkiye’de bazı şehirlerde imar ve kentsel sorunların yaşandığını söyledi ve “Bazı binalar arasında mesafe çok az. Göze çarpan şey bazı binaların yerle bir olduğu, bazılarında ise hiçbir hasar olmadığı. Binaların bir kısmı eski normlara göre tasarlanıp inşa edilmiş. 2 000 yılında, 17 000 kişinin hayatını kaybetti İzmit depreminin ardından tasarım ve inşaat olarak ciddi ilerlemeler kaydedildi. Türk devleti binaların tasarımı, inşaatı ve kullanımıyla ilgili kontrol tedbirlerini güçlendirdi” dedi.

Prof. Pavlov Bulgaristan’daki binalar hakkında şu yorumda bulundu:

“Bulgaristan’ın sismik haritası var. Bu haritaya göre bölgeler sismik olarak ne kadar daha fazla tehlike altındaysa, binalarla ilgili tasarım gereksinimleri de bir o kadar yüksek tutulmakta. Ülkemizde sismik olarak en tehlikeli bölgeler Kresna Vadisi, Çirpan ovası, Tırgovişte ve Provadiya arasındaki bölge. Bu bölgeler için tasarım şartları Türkiye’deki depreme benzer depreme dayanabilmeleri için  gerçekleştirilmiştir. Diğer bölgeler için şartlar biraz daha düşük.”

Prof. Petır Pavlov, “Sofya’daki binalar, büyüklüğü 7.3’e kadar olan bir depreme dayanacak şekilde tasarlandı” dedi ve şöyle devam etti:

“Sofya’da olması beklenen maksimum deprem büyüklüğü 7.2’dir. Kuzey Bulgaristan’da çapraz olarak baktığımızda Burgas’tan Vidin’e, Montana, Vratsa’ya doğru bölgenin güvenilir olduğu söylenebilir. Ancak diğer çaprazdan baktığımızda Kresna, Sofya, Plovdiv, Çirpan ve Şabla’ya kadar olan bölge sismik açıdan tehlikelidir ve bu nedenle tasarım gereksinimleri de daha yüksektir.”

Bulgaristan’da bina tasarımı, inşaatı ve kullanımına bağlı olarak kontrol sistemi mevcut.

Prof. Pavlov şunları belirtti:“Tasarımla ilgili olarak, projeciler bina tasarımlarını ilgili normlara göre, Eurocode 8’e göre gerçekleştirmekte. Projecilerin ayrıca üç yıllık tasarım deneyiminden sonra alınan lisansa sahip olmaları şartı var. Mühendisler tarafından gerçekleştirilen teknik kontrole tabi tutulmaktadır. Onun ardından denetim firması devreye giriyor ve tasarımın kaliteli gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini kontrol ediyor. Tasarım ve inşaat süreci arasındaki bağlantı gerçekleştiriliyor.”

Uzman, 1977’de 100’den fazla can kaybının yaşandığı Vrança depreminden sonra Bulgaristan’da sismik tasarım normlarının biraz yükseltildiğini belirtti ve şöyle devam etti:

“Uzun yıllarda beri Bulgaristan’da çalışmalar devam etmekte. Ulusal Yol Haritası’ndan gelen fonlarla fizibilite çalışmaları gerçekleştirdik. Hazır bir yatırım projesi var. Bakanlar Kurulu’nun internet sayfasına yüklendi. Yol haritasına da işlendi, ancak deneysel araştırmalar için ekipmanlar oldukça pahalı.”

Prof. Petır Pavlov, büyük bir deprem yaşanması durumunda önce arama kurtarma ekiplerinin ardından sağlık personelinin müdahale ettiğini belirtti ve hemen ardından bir hafta içerisinde değerlendirme yapılabilmesi için mühendislerin devreye girmesi gerektiğinin altını çizdi.

Kaynak: BNR Horizont Programı

Düzenleme ve çeviri: Bedriye Haliz

Foto: ndc.niggg.bas.bg, arşiv