Bugün, 18 Temmuz, onun doğumunun kutlandığı günde bir kez daha Özgürlük Havarisi hakkında yeterince bilgi sahibi olup olmadığımızı düşünmek için sebep buluyoruz.

Vasil Levski, henüz 35 yaşında vefat ettiği kısa ömrü boyunca Bulgaristan'ın her köşesinde tam anlamıyla iz bıraktı. Kasaba ve köylerde kaldığı ve kendisiyle aynı fikirde olan insanları bir araya topladığı yerlerin, bu gün kutsal bir yer olarak korunduğu hayret vericidir. 

• Özgürlük Havarisi’nin izinde – Levski’nin hayatı ve davası ile ilgili 5 turistik yer

• Vasil Levski’nin devrim dışındaki kişiliği

Çoğu, tüm Osmanlı İmparatorluğu'nun düşmanı olarak aranan Levski'nin sığındığı, güzel Uyanış dönemi evleridir. Bugün, kültür anıtlara dönüşen bu evlerin çoğunda, Kurtuluştan önceki dramatik olaylara ışık tuttan gizli giriş ve saklanma yerleri ortaya çıkıyor. Sofya’nın "Benkovski" semti de bu yerlerden biridir - Havari'nin yerli bir devrimci komite kurduğu Sofya'da kaldığı süre boyunca sığındığı yer de burada bulunuyor. 

Bina "Vele Mitrov" sokağında yer alırken taşınmaz kültür varlığı statüsündedir. Vasil Levski 1871 yılında, o zamanlar Birimirtsi ismini taşıyan köydeki bu eve gelip geceyi Vele Mitrov'un evinde geçirdi. Bugün, 18. ve 19. yüzyılın ruhunu taşıyan müze koleksiyonuna ev sahipliği yapan ev, tek katlı olup, o dönemin Bulgar köy hayatına ışık tutuyor.

• Cesarette eşi benzeri olmayan, kocaman bir imparatorluğa karşı isyan eden Vasil Levski

“Vele Mitrov” sokağındaki ev, yoldan geçenler arasında her zaman ilgi uyandırmıştır, çünkü bazı araştırmacılara göre, başkentte bugüne kadar korunan tek Kurtuluş öncesi binasıdır.

Uzun yıllar boyunca, bu ev, onarım ve restorasyon için kaynak yeterziliği nedeniyle ziyaretçilere kapalı kaldı. Kısa bir süre önce Sofya Büyükşehir Belediye Meclisi, onarım ve restorasyonu için yaklaşık 200 bin leva tahsis karar aldı. 18. yüzyıldan kalma binanın restorasyonu zor bir iş oldu, çünkü bugün o dönemde inşaatta kullanılan malzemeler yok.

Çatı için korunmuş eski kiremitleri ve o dönemlerde evlerdeki zeminin sıvandığı özel kili de aramak gerekti. Bugün, yine bölge sakinlerinin bağışları sayesinde ev, Levski'nin ziyaret ettiği eski haline kavuştu.

Bugün, doğumunun 186. yıldönümünde, Özgürlük Havarisi ve davasıyla ilgili tarihi yakınmak tanımak isteyen herkese kapılarını açıyor. Sofya, Serdika” semti Belediye Başkanı Todor Krıstev, Bulgaristan Radyosuna verdiği demeçte şunları paylaştı:

„Umarım bu evi, Sofya Müzesi'nin bir parçası haline getirebiliriz ve başkentin turistik yerleri arasında yer alır, çünkü Levski’nin Sofya'da kurduğu tek Devrimci Komitesi bu evde meydana geldiği için çok değerli. Amacımız, daha çok insanın bu konuda bilgi sahibi olması ve öğrenciler sonbaharda okula döndüklerinde Sofya'daki farklı okullardan bizi ziyaret edeceklerini umuyorum.

Sofya "Benkovski" semtindeki Vasil Levski ev-müzesinin çok güzel bir avlusu, eski bir çeşmesi ve restore edilmiş sağlam bir duvarı var. Özellikle, öğrenciler için değerli olan bir tür tarihi yürüyüş de burada yapılabilir. Onlar için farklı yarışmalar düzenleyeceğiz, ki amacımız, müzenin, özellikle Sofya'daki gençler için popüler ve çekici kılmaktır. Buyurun!”

• Levski'nin izinde

Türkçesi: Şevkiye Çakır