Aşırı sıcaklar nedeniyle iki aydır orman yangınlarıyla mücadele eden komşu Yunanistan da bu mekanizmadan yararlandı. Mekanizma kapsamında talep edilen yardımın yanı sıra RescEU  rezervinden gelen ekipmanlar nedeniyle çeşitli ülkelerden itfaiyeciler tarafından takviye edilen ekipler bu sezon ikinci kez  sahada bulunuyor. 

Faaliyetler, Avrupa düzeyinde 24 saat hizmet veren bir merkez tarafından koordine ediliyor, böylece ister insan ihmalinden ister doğanın acımasızlığından kaynaklanan kriz durumları, başarılı bir şekilde çözülüyor. 

"Bu 2001 yılında oluşturulmuş bir mekanizmadır. Avrupa Birliği'nin tüm üye ülkeleri ve Avrupa topraklarına yakın dokuz ülke bu mekanizmaya katılıyor. 1 Ocak 2003 tarihinde Bulgaristan Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu arasındaki Mutabakat Muhtırası'nı imzalayıp onayladığımızda bu mekanizmanın üyesi olduk” dedi İçişleri Bakanı danışmanı ve İçişleri Bakanlığı “Yangın Güvenliği ve Sivil Savunma” eski Genel Müdürü Başkomiser Nikolay Nikolov şöyle devam etti: 

" Ve genel olarak bu mekanizma nedir? Amacı, ulusal sivil koruma yetkilileri arasındaki işbirliğini teşvik etmek ve etkilenen halka hızlı, etkili, koordineli yardım fırsatı sağlamaktır. Ve tüm bunlar Brüksel'de bulunan Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi tarafından koordine ediliyor.” 

Merkez, Mekanizmanın operasyonel çekirdeği olup dünyayı günde 24 saat, haftanın yedi günü izliyor. 

"Halkın korunması ve insani yardım sağlanması birbirini tamamlar, bunların birleşimi daha etkili bir müdahaleye yol açar. Bunu geliştirmenin yollarından biri de ortak kriz merkezimiz olan Avrupa Birliği (AB) Acil Durum ve Kurtarma Koordinasyonu Merkezi'dir ve bu merkezin rolü kilit önemdedir" diye belirtti Avrupa Birliği (AB) Acil Durum ve Kurtarma Koordinasyonu Direktörü Hans Das ve devamla şöyle konuştu:

„Ayrıca her iki alandaki meslektaşlarımızın dünya çapında gelişen krizler hakkında bizi gerçek zamanlı olarak bilgilendirdiği günlük toplantılar düzenliyoruz. Çok küçük ama, afet ve kaza yönetimi kültürü yaratmada faydalı bir şey. Zaman içinde AB Sivil Koruma Mekanizması da muazzam bir şekilde gelişti ve bu sayede acil durumlarda her zaman ön saflarda yer alıyoruz! Örneğin Pakistan, Türkiye ve Suriye’de olduğu gibi” 

„Herkes herkesle iletişim halinde ve elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyor. Bu Mekanizma aracılığıyla Ukrayna için seferber edilen oto transformatörleri, jeneratörler, itfaiye ekipleri, ambulanslar gibi son derece uzmanlaşmış ekipmanı bir gözününe getirin.  

Ayrıca teknik uzmanlığa sahip kişileri sahaya gönderme olanağı sağlandı. Türkiye'deki depremi hatırlayın, 36 saat içinde Avrupa'dan 2 bin kişinin sahada insan hayatını kurtarmak için mücadele etmesini sağladık. Bu durumlar aynı zamanda birbirlerimizden bir şeyler öğrenme fırsatıdır!” – sözlerini öne sürdü Koordinasyon Merkezi Müdürü. 

Nikolay Nikolov, BNR'ye verdiği röportajda Mekanizmanın yeteneklerini şöyle özetledi: 

"Arama kurtarma operasyonunu gerçekleştirir, yangınla mücadele eder, sağlık personele sahiptir. Suyun arıtılması, geçici acil barınma, şiddetli deprem veya benzeri büyük felaketlerde ihtiyaç duyulan barınma için güçlü modellere sahiptir.” 

Mekanizma biliniyor mu ve insanlar onu nasıl değerlendiriyor? 

„Evet, Avrupa Birliği Sivil Koruma Mekanizması hakkında çeşitli medya kaynaklarından bilgi sahibiyim. Hayır, duymadım, ama ona sahip olmak güzel çünkü ihtiyacı olan herkese yardımcı olabilir” 

„Evet, radyodan ve televizyondan duydum. Faydalıdır, çünkü ne kadar çok kişi olursa o kadar iyidir. İhtiyacı olanlara yardım edilebilinir.” 

" Ayrıca, 2019 yılında Mekanizma,Avrupa Sivil Koruma Rezervi RescEU olmak üzere kendi kolunu oluşturdu. Bu, Avrupa'nın İspanya, Portekiz'de eşi benzeri görülmemiş yangınlarla mücadele ettiği geçmiş dönemde büyük bir analize dayanan büyük bir deneyimin sonucudur. 100'den fazla insan hayatını kaybetti ve Mekanizma bu tür orman yangınlarını söndürmek için yangın söndürme uçakları ve helikopterlerden oluşan bir filo oluşturmak zorunda kaldı. Tıbbi tahliye amaçlı uçaklara sahip oldu. Ek tıbbi ekipmanlarla donatıldı ve bu da, tam da Covid krizinde son derece başarılı oldu. Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer olaylara müdahale etme kapasitesi oluşturuldu. Tek sözle, Mekanizma, Avrupa Birliği'nin karşılıklı destek ve vatandaşların korunmasına yönelik çok ciddi bir aracıdır” dedi Nikolay Nikolov. 

RescEU rezervinin olanakları konusunda Avrupa Komisyonu sözcüsü Balazs Ujvari şunları paylaştı:

„Şu anda 24 uçağımız ve 4 helikopterimiz var, ama bu rezerv geçicidir. Üretim kapasitesinin azaldığı bir alan olmasına rağmen AB kaynaklarıyla yeni ekipman satın alarak bu kapasiteyi genişletmeyi hedefliyoruz. 

Uzun vadeli planımız, 2030 yılına kadar çeşitli coğrafyaları kapsayacak şekilde AB çapında stratejik olarak konuşlandırılacak 12 yeni uçaktan oluşan bir filoya sahip olmaktır”. 

Alman AMS’ye konuşan AK sözcüsü "Yangınlarla ilgili durumun da giderek zorlaştığına" dikkat çekti: 

„Son yıllardaki verilere bakarsanız, eğilimlerin olumsuz olduğunu ve bunun da Üye Ülke düzeyinde daha fazla kapasite gerektirdiğini fark edeceksiniz. Avrupa Birliği düzeyinde buna benzer bir tane inşa edebiliyoruz ve afetlere hazırlık konusunda daha fazla çaba göstererek konuya daha fazla önem verdiklerini gördüğümüz ülkelerle sürekli temas halindeyiz. 

AB düzeyinde de aynısını yapmaya çalışıyoruz ve bu nedenle bu yıl sadece yangınla mücadele uçaklarına değil, aynı zamanda Portekiz, Fransa ve Yunanistan olmak üzere, üç ülkede itfaiyecilerin eğitimine de odaklandık.“. 

Benzeri görülmemiş ölçekteki yangınlar nedeniyle Yunanistan, AB Sivil Koruma Mekanizmasını iki kez devreye soktu, alevlerle havadan mücadele için uçakların yanı sıra, Bulgaristan da dahil birçok Avrupa ülkesinden orman yangınlarıyla mücadele için özel araçlar ve yer ekipleri de aldı. 

Ülkemizdeki İtfaiye Genel Müdürlüğü Baş Komiser Alexander Cartov şunları söyledi: 

„Bulgaristan'ı onurlu bir şekilde temsil ettiler, gerçek profesyonellik gösterdiler! Yunan meslektaşlarıyla yan yana söndürülmüş olmaları ve en karmaşık yangınlarda soğutma çalışmalarına katılmaları, ev sahiplerimiz arasında güven inşa ettiklerini, itfaiyecilerimizin yeteneklerine inandıklarını gösteriyor.” 

„Yunan meslektaşlarımızla omuz omuza, çok iyi bir koordinasyon içersinde çalıştık. Hatta takım olduk bile diyebilirim. Onlardan gördüğüm şey yüksek profesyonellikti” – diye sözlerine ekledi Blagoevgrad “Yangın Güvenliği ve Sivil Savunma” Müdürü Komiser Valentin Vasilev. 

„Şiddetli rüzgarlar çok tehlikelidir. Bitki örtüsü farklıdır. Yangınlar dakikalar içerisinde yayılma hızını arttırarak hem bizim hem de komşularımızın hayatını tehlikeye atabilir” – uyarısında bulundu Şumen“Yangın Güvenliği ve Sivil Savunma” Müdürlüğinden müfettiş Rosen Borisov. 

„Biz oraya ulaştığımızda etkilenen bölge devasa boyotta idi. Yunan meslektaşlarımızın bu bölgeyi taramasının hiçbir yolu yo, bunlar dağlık araziler ve ulaşılması zor yerler. Haftalardır evine toplanmayan Yunan dostlarımız vardı. Gündüzleri birlikte yangın soğutma çalışmalarınının gerçekleştirildiği bölgede, geceleri görev başında kaldılar.” diye paylaştı Gabrovo’dan itfaiyeci Radoslav Stefanov. 

Bir Yunan itfaiye müdürlüğü başkanı olan Yorgos Dertilis, “Günlerdir itfaiye binasındayım ve ailemi, pek çok kişi gibi günlerdir görmedim. Yorulduk! Yorulduk! Ancak dinlenmek ve yaptıklarımızı tartışmak için binaya döndüğümüzde tatmin oluyoruz ve bu bize önümüzdeki günlerde devam etme cesareti veriyor.” ifadelerini kullanırken yangın soğutma çalışmalarına gönüllü olarak katılan Tanasis Kuturlos şöyle dedi: 

“5 araçla 60 kişilik bir ekibin içindeyim. Ormandayız ve yangının ilk gününden itibaren araçlar burada! 24 saat görev başında insan var!“

François Retoret, Fransa'dan yardım etmek için Yunanistan'a gönderilen profesyonel bir itfaiyeci: 

„İstekleri ve kendi dinamikleri var ve şimdi bizden eğitim bekliyorlar, kaynakların tahsisi ve operasyonel metodolojilerle ilgili katı kurallar. Bu yüzden çok talepkarlar!Tekniğimiz kadar kökten farklı tekniklerimiz de var, mesela 4x4 araçları yok, şehir için tasarlanmış araçlarla dağları ve tepeleri aşıyorlar.” 

Ama hangisi daha faydalı: teknik mi yoksa,onun sayesinde sağlanana insan faktörü mü? 

"Her zaman teknolojinin yeri doldurulamaz gibiiddialarda bulunuyoruz, ama insan kaynağı olmadan hiçbir değeri yok! Yardım genellikle, onu düzgün bir şekilde çalıştırabilecek insan kaynağına sahip bir teknisyeni içeriyor. Sözüm ona ilgili hükümetlere en uygun koruma tedbirleri konusunda tavsiyelerde bulunan uzmanlar da bulunmaktadır” diye ekledi İşiçileri bakanı danışmanı. 

Yani,kötü durumda da olsa iyi uygulamaları paylaştığımızı söyleyebilir miyiz? 

"ster değiş tokuş yapalım, ister zor durumdaki ortaklarımıza çok etkili bir şekilde yardım edelim, bu yılın başında meydana gelen şiddetli depremde Türkiye'den meslektaşlarımızın yardımına ilk koşan biz olduk. Bu konuda pek çok örnek var. 

Mekanizmanın kendisi, tarihinde 650'den fazla kez Bulgaristan'da 4 kez faaliyet gösterdi ve bunları listelemeye çalışacağım. 

Seller, 2006 yılında Belçika'dan bir ekibin Nikopol ve Lom'da çalıştığı sırada başladı. 

2008 yılındaki orman yangınları sırasında İspanya ve Fransa'dan dört uçak, Bodrost bölgesinin yukarısındaki Rila'da çıkan büyük orman yangınını söndürme çalışmalarımıza destekte bulundu. 

2012 yılında Biser köyünde yaşanan sel felaketinin hemen ardından kum torbaları, jeotekstil kışlık çadırları geldi. 2013-2014 göçmen krizinde Mekanizma'dan birçok ülkeden ciddi destek aldık.” dedi Nikolay Nikolov ve şöyle dedi: 

“Ama Bulgaristan, Mekanizmaya çok daha fazla katıldı ve daha ciddi destek verdi. Örneğin, Bulgaistan ekiplerinin ilk katılımı 2010'da Şilide’ki depremde, 2010'da Macaristan'daki sel felaketine, 2011'deki askeri çatışmaya ve 2014'te Sırbistan, Bosna Hersek ve Karadağ'daki sel felaketlerine destek oldu. Arnavutluk 2019'daki sel ve deprem, Hırvatistan 2021 ve tabii ki şimdi de 2023 Türkiye ve Suriye depreminde yardımda bulunduk. 

Ve unutmayalım, şu anda Yunanistan'daki meslektaşlarımıza büyük orman yangınlarının söndürülmesi için yardım ve destek sağlıyoruz. Arkadaşlarımız 2 aydır oradalar!” 

Bulgaristan, "Nova Kakhovka" barajının duvarının yıkılmasının sonuçlarıyla başa çıkmak için Mekanizması kapsamında Ukrayna'ya yardım teklif eden ülkeler arasında yer aldı ve bu mekanizma yaz aylarında Yunanistan'ın yanı sıra Slovakya'da sellerdenKıbrıs'ta ise yangınlardan dolayıda faaliyete geçti. 

Yani Mekanizma hakkında özetleyecek olursak:

„Mekanizmayı, ancak olumlu olarak değerlendirilebiliriz. Sanırım en kanıtlanmış olanı, şu anda Yunanistan'da olduğu gibi, krizler ve doğal afetlerin yanı sıra, birçok insanın farklı AB ülkeleri arasında dolaşmak zorunda kaldığı Covid krizi sırasındaydı. Herhangi bir eksisini işaret edecek kadar aşina değilim. 

Evet, çok faydalıdır ve bu tür yangınların meydana geldiği tüm ülkelere fayda sağlamalıdır. Hastanelerimiz iyi durumda. Örneğin “Pirogov” Ulusal Acil Yardım Hastanesi’nin Yanık Kliniği var. Belki başka ülkelerde de vardır; bunlar üzerinde çalışıldı ve bu yüzden onlara yardım edebilecekleri ülkelere gönderildiler. 

„Sadece yararlı değil, çok yararlı olduğunu söyleyebilirim ve en iyi özelliği de kendini geliştirebilmesidir. RescEU rezervinin oluşturulması da son örneğidir." – dedi İçişleri Bakanı danışmanı ve İçişleri Bakanlığı “Yangın Güvenliği ve Sivil Savunma” eski Genel Müdürü Başkomiser Nikolay Nikolov. 

Yazı: Zornitsa Bliznaşka 

Türkçesi: Şevkiye Çakır 

Bu haber, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı çerçevesinde hazırlanmıştır. Haberin orjinalini buradan dinleyebilirsiniz.