Yerel seçimlerе sayılı günler kala seçim sonucunu etkilemek gayesi ile kağıt üzerinde yapılan örgütlü ülke içi seçmen göçü kuşkuları yine gündemde.

Son yıllarda Bulgaristan’da düzenlenen tüm yerel ve genel seçimlerde tekrarlanan bu olayın tabir edildiği bir terim bile var – seçim turizmi. Kamu Ortamı Geliştirme Enstitüsü, yılbaşı ile oy kullanma hakkını veren 6 aylık oturum süresinin dolduğu Nisan ayının sonu arasındaki dönemde 13 belediyede yeni ikamet kaydı yaptıran kişilerin sayısında ciddi artışın olduğu tespitini yaptı..

• Seçim kampanyası bugün başlıyor

Muhtarların seçileceği küçük yerleşim birimlerine yönelik “yeni sakin” akını, özellikle büyük. Yılın ilk 4 ayında bazı köylerin nüfusu, beklenmedik şekilde yüzde 50’yi aşan oranda arttı.

Yasaya göre küçük yerleşim biriminde yaşayan 100 kişinin oyu, muhtar seçmek için yeterli. Şimdi geçerli olan kurallar, oturum süresinin dolmasına az kala ülke genelinde göze çarpan yeni kayıtlı sakin artışına tanık olduğumuz 2015 yerel seçimlerinde uygulanan kurallarla aynı. Bu durumun neden 2019’daki yerel seçimlerde yaşanmadığını soran Kamu Ortamını Geliştirme Enstitüsü Yöneticisi İva Lazarova, bu sorunun cevabını da verdi: “Çünkü o zaman yasaya getirilen geçici değişikliğe göre muhtar seçimi için 350 kişinin oyları gerekliydi”.

Belli bir köye sadece nüfus kayıtlarında gözükecek 200-300 yeni sakin getirmek, 100 kişi getirmekten çok daha zor olsa gerek.

„Küçük köylerde muhtarlık yarışını kazanmak için az sayıda seçmen gerekli. Nüfus sayısı 120 kadar olan bir köye büyük sayıda “yeni köylü” gelince dışarıdan gelen oylar, seçim sonucunu değiştirerek seçimleri izleyen 4 yıllık dönemde yerleşim birimi idaresinin kim tarafından yapılacağını belirleyebilir, diyen İva Lazarova, şöyle devam etti: “Bu kişilerin belediye merkezlerinden küçük yerleşim birimlerine doğru aktarıldığı düşünüyoruz. Çünkü belediye merkezinden aynı belediyenin topraklarında bulunan bir köye taşınan kişi, belediye başkanı ve belediye meclis üyeleri için oy verme hakkını kaybetmezken kayıt yaptırdığı köyde oy hakkı kazanır”.

• Yerel seçimlerin tarihçesi

Köy muhtarı, kamu kaynaklarını paylaştıran ve AB projelerine katılan belediye başkanına doğrudan bağlıdır. “Belediye başkanının köy muhtarı ile doğrudan bağlantılı olması ve ikisinin aynı partiye mensup olmaları, AB proje kaynaklarından faydalanılması konusunda kolaylık sağlıyor” sözlerini kullanan İva Lazarova, yurt içindeki seçim turizmi yasaya aykırı mı ve oy ticareti ile alakalı mıdır sorusu üzerine şöyle konuştu:

„Ülke içi seçim turizminin seçmen haklarına karşı yönelik bir suç olduğunu ispatlamak gayet zor. Örneğin yeni geçici adres kayıtlarında önemli artışın izlendiği tüm belediyelerde resen inceleme yapılması zorunluluğu getirilebilir ve yetkili organlar bu kişilerin adres değişikliği yapmak konusunda teşvik edilip edilmediklerini takip edebilir. Muhtarların muhtarlık topraklarını yönettikleri, oradaki hizmetleri idare ettikleri, belediye mülkiyeti tasarrufunun da onlara ait olduğunu unutmamak gerekir. Seçim turizminine yol açan sebepler, bu ekonomik faktörler arkasında saklı olabilir”.

İlgili yazılar:

• Yerel seçimler yönetim yapısını ciddi etkilemeyecek

Çeviri : Tanya Blagova

Foto: BGNES, Kamu Ortamı Geliştirme Enstitüsü