2023 siyasi arenada olağanüstü dinamik ve toplumun yöneten kesimlerin hatalarına sonsuz sabır hissiyatı dolu bir yıl oldu. Siyasi bilimci Sergey Petrov ve Svetlin Taçev’in gözünde yılın genel politika değerlendirmesi bu cümleyle özetlendi. Politikada ani değişimler ve art arda beş erken genel seçim kısırdöngüsünden çıkış yolu bulmak adına ciddi tavizlere tanıklık ettik. Bunun sonucunda politik deyimler lehçesine  bir de “sglobka”, “nekoalicia” (yapboz toplantı ve koalisyon olmayan koalisyon) gibi yeni terimler kazanıldı. 

"Bulgaristan’da adına “nekoaliciya” (koalisyon olmayan ittifak) adı verilen bir yönetim var. Üyeleri arasında bazen gerginlik ve fikir ayrılığı görsek de bu oluşum koalisyon olarak hareket ediyor. Bulgaristan radyosundan Yoan Kolev’e konuşan politolog Sergey Petrov buna işaret etti ve “Siyasi partilerin başka seçeneği yoktu. Seçimler birkaç kez art arda makul bir veya iki politik liderin olağan bir hükümet kuramayacağını seçimlerde gösterdi. O yüzden bu “koalisyon olmayan koalisyon” şimdiye kadar devam ediyor ve seçmen tercihlerinde ciddi bir kayma görülmüyor” dedi.  

Tabiri zor bu siyasi kompozisyonun en çok “işine işine yarayan” politik liderler Boyko Borisov ve Delyan Peevski, diye düşünüyor siyasi gözlemci Svetlin Taçev. 

"Mevcut ittifak onların önemli siyasi etken olarak meşrutiyet kazanmasına olanak verdi.  

Son zamanlarda ABD “Magnitsky” yolsuzluk yasasından yaptırım alan Delyan Peevski yönetimin sözcüsü gibi adeta birçok gündem konusuyla ilgili fikir beyan ediyor.  

Siyasi bilimci Svetlin Taçev bunun tesadüf olmadığından emin:  

"Peevski’nin aktif şekilde siyasi arenaya girmesi DPS- Hak ve Özgürlükler Hareketinde seyreden değişim süreçleri ve Avrupa istikametinde daha liberal bir yol izleme hedeflerine tekabül ediyor. İç siyasi anlamda parti seçmen kitlesini arttırmak üzere yeni sosyal kaymanları kendine kazandırmayı amaçlıyor ve Bulgaristan’ın siyasi hayatında dengeleyici güç konumunu pekiştimeyi hedefliyor.”  

2023 yılında bir başka gündem maddesi de politik katalizatör etkeni haline geldi- Anayasada değişiklik talepleri.  

Her iki siyasi bilimci de yönetimin bu yöndeki adımlarının aceleci ve bilinçsiz olarak tabir etti.  

"Anayasa temel yasadır ve bir devletin genel hatlarını çizen mevzuattır. Politik subjeler o ana kanuna bile sanki kendi görüşlerini dayatmak istiyor. Bana öyle geliyor, dedi Sergey Petrov.  

“Eğer yargı sistemimizin daha adil çalışmasını istiyorsak, bunun illa da Anayasa değişikliğinden geçmesi gerektiğine inanmıyorum”.  

Schengen’e katılım söylemleri de 2023 yılının siyasetine damgasını vuran bir gündem oldu. Bulgaristan hükümetinin üzerinde yoğun olarak çalıştığı Avro Bölgesi üyeliği de politikacıların eylemlerinde ana pusula oldu. Bu hedef doğrultusunda yapılanlar başarı olarak tanıtılsa da, toplum aynı fikirde değil.  

Sofya’da Kızıl Ordu Anıtının sökülmeye başlaması toplumda çok alevli tartışmalar ve kutuplaşmalara yol açtı.  

Sergey Petrov anlatıyor:  

"Bizde bu anıt sanki ulusal çapta bu bölünmenin somut bir ifadesi oldu. Anıtın yerinde kalması veya sökülmesine karşı görüşleri ilgiyle izliyorum. Bu anıtı savunanların veya ona karşı gelenlerin büyük kısmı onu sadece bir anıt olarak görmüyor. Daha Üçüncü Bulgar Çarlığı döneminde bizim topraklarda “rusofil” ve “rusofobi” terimleri ortaya çıktı. Burada bu tanımlamalar tamamen siyasi terim haline geldi. Dil, kültür, insanlar, geleneklere karşı bir sempati veya Rus dış politikasına itiraz anlamı taşımıyor bu kelimeler. O zamandan beri Rus yanlısı veya Rus karşıtı tanımlamaları toplamda derin bir bölünme çizgisi olmaya devam ediyor”.  

2023 yerel seçimleri yönetimin ayağını kaydıracak çakıl taşı olabilirdi, fakat GERB yerel yönetimdeki konumunu muhafaza edebildi. Hükümet ortakları PP- DB ise en öncü ortak hedefleri olan Sofya Belediye Başkanı koltuğunu kazanmayı başardı.  

Başkent Belediye Meclisi hala faal çalışmaya başlamadı. Belediye Meclisi Başkanı seçilemediği için görevi yerel meclisin en yaşlı üyesi yürütüyor.  

Bu ise son iki Halk Meclisi’ndeki duruma benzerliği ile dikkat çekti:  

 “Halk Meclisi Başkanı seçimlerinde de sorunlara sahne oldu 2023 yılı. Durumun birincisinde en yaşlı milletvekili Vejdi Raşidov bir tavizkar tercih olarak parlamento Başkanı görevine getirildi. İkinci defa ise meclise dönüşümlü başkan uygulaması konuldu. Buna benzer bir senaryo yerel yönetimde de kendini gösterebilir. Sofya Büyükşehir Belediyesi de bunun açık bir örneği. Faal yerel meclis yönetimi olmadıkça, belediye işlerinde de noksanlar ortaya çıkıyor”. 

Haber: Yoan Kolev 

Türkçesi: Sevda Dükkancı