“Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesi, ilk dönemden itibaren en azından elimizdeki açıklamalara ve deneyimlerimize göre savunma ve güvenlik, ekonomi ve politika olmak üzere üç ana boyutta Avrupa siyasetini olumsuz etkileyecektir”- dedi “Atlantik” Yedek Subaylar Birliği güvenlik uzmanı İvaylo İvanov, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı habere verdiği röportajda.

“Ne yazık ki Donald Trump Avrupa'yı daha çok rakip olarak görüyor! İlk döneminde, savunma harcamaları açısından hem NATO müttefiklerini hem de ekonomik rakip olarak Avrupa Birliği'ni sıklıkla eleştirdi ve Avrupa Birliği'nin, ABD'nin rakiplerinden bile daha kötü olduğunu iddia etti.” sözleriyle hatırlamada bulundu uzman.

Polonyalı milletvekili Grzegorz Schetyna, “Dünya, onun ilk devlet başkanı olduğu zamankinden farklı, şimdi yeni zorluklarla karşı karşıya kalacak, bu yüzden, dört yıllık görev süresinden ders alıp almadığını ve Amerika'yı bir "süper güç" ve küresel güvenliğin garantörü yapıp yapmayacağını görmek için sabırsızlanıyorum.” dedi.

İvaylo Ivanov, siyasi açıdan "Donald Trump'ın otoriter davranışları bünyesinde barındıran eğilimler sergilediğini" açıklayarak, "Viktor Orbán gibi liderlere son derece yakın" olduğuna dikkat çekti. Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Donald Trump'ın Amerika'nın 47. başkanı olduğu netleştiğinde şunları söyledi:

“Görkemli bir zafer görüyorum, belki de Batı siyaset tarihindeki en büyük geri dönüş! Dünya için barış umudu demektir.”

Güvenlik uzmanı “İlk döneminde tutumları ve sözleri Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Си Дзинпин Xi Jinping gibi liderler için genellikle daha iyiydi vetersine, Avrupa ülkelerinin liderleri sert bir şekilde eleştirildi” hatırlatmada bulundu.

Güvenlik ve savunma açısından asıl meselenin NATO ve Ukrayna olduğunu vurgulayan İvaylo İvanov’a göre, “NATO çerçevesinde ABD ile sorunlu bir ilişkimiz olacak”:

“Donald Trump, NATO'daki Amerikan varlığına ilişkin radikal bir adım atmasa bile, ki şimdi bile bunu olumlu bir şekilde sunmaya çalışıyor, yani onun sayesinde Avrupa ülkeleri savunma harcamalarını artırdı ve bunu en iyi niyetle yapsalar bile ki ben şahsen bundan şüpheliyim.”

İvaylo İvanov, “Donald Trump, eylemleriyle caydırıcılığa çok ciddi bir darbe indiriyor, gayri safi yurt içi hasılalarının (GSYİH) yüzde 2'sini savunmaya ödemeyenlere ABD müdahale etmeden, müttefiklerle ilgilenmek için Rusya'yı veya başka bir ülkeyi bırakacak, yönünde açıklamalar okudum” dedi ve devam etti:

“Donald Trump, bu açıklamalarıyla, NATO'nun ne kadar sürdürülebilir olduğunu ve siyasi hedefler olarak ilan ettiği şeyleri gerçekleştirmeye hazır olduğunu görmeye çalışacakları konusunda bu tür liderlere şüphe düşürüyor ki bu, İttifakın önde gelen ülkesi için elbette kabul edilemez.”

Uluslararası güvenlik uzmanı, “Bulgaristan artık bu ülkeler arasında değil, çünkü “neyse ki GSYİH'nın %2'si sınırına ulaştık” ifadesini kullandı.

Brüksel-Washington ilişkileri konusunda geçici Başbakan Dimitar Glavchev, “AB-ABD ilişkilerinde herhangi bir değişiklik beklemiyorum. Her zaman önemli bir stratejik ortak oldular” yorumunu yaparaken Kiev ile ilişkileri ve özellikle Ukrayna'ya gelecekte Amerika ve/veya Avrupa desteği konusundagüvenlik uzmanı İvaylo İvaylov şöyle konuştu:

“Avrupa, Ukrayna'ya destek konusunda daha büyük bir yük omuzlamalı, çünkü sonuçta bu Avrupa kıtasındaki bir savaş ve biz en çok bu savaşın Ukrayna'nın lehine sonuçlanmasıyla ilgileniyoruz ve bu da, Avrupa için olumlu bir yol anlamına geliyor!”.

Ancak sözlerine göre, ne yazık ki Avrupa, Joe Biden'ın dört yıllık önemli kararları alma yetkisini bu kadar bağımlı kalmamak için boşa harcadı.”:

“Joe Biden'ın seçilmesiyle rahatladık, Ukrayna'daki savaş bizi bu uyuşukluktan kurtaramadı ve yarım yamalak ve yeterince etkili olmayan önlemler almaya başladık. Ve ne yazık ki Avrupa, ABD'nin silahlanma ve teknoloji alanındaki rolünü telafi etmeye hazır ve muktedir değil, bu çok talihsiz bir durum, çünkü bu yıllarda yeterince yatırım yapmadık, Avrupa'da askeri üretimi artırma ve genişletme planlarını üstlenmedik.”

“Şöyle bir örnek vereyim-  AB, Ukrayna'ya 1 milyon mühimmat tedarik edeceğini açıkladı, üzerinden bir yıldan fazla süre geçti ve son gördüğüm rakamlara göre biz hala bu hedefe ulaşamadık, aynı zamanda Kuzey Kore, Rusya'ya 8 milyon mühimmat tedarik ediyor.” dedi İvaylo İvanov.

Ancak Ivaylo Ivanov'a göre Donald Trump'ın Ukrayna'nın geleceğine dair hâlâ bir planı yok.

“Bu politika henüz ayrıntılı olarak tanımlanmamıştır " dedi ve ayrıca iki tahminde bulundu:

"Kötümser senaryoya göre, Trump, Ukrayna'yı müzakere masasına oturtmak amacıyla askeri yardımı sona erdirerek veya önemli ölçüde azaltarak Ukrayna'ya baskı uygulayacak ve bu noktada Rusya'nın belirlediği koşulları, kendi bakış açısına göre o anda kabul edilemez olarak kabul etme eğiliminde olacak.  Elimizdeki diğer verilere göre Trump, Amerikan ekonomisiyle ilgilenen bir işadamı olarak Ukrayna'ya askeri yardım sağlamaya devam etmeye hazır olacak, ancak bu farklı bir biçimde olacak - Ukrayna'nın Amerikan silah ve teçhizatını serbestçe satın almasına izin verecek."

"Ukrayna'nın güvenliğine yönelik önemli garantiler içermeyen herhangi bir anlaşma, yalnızca Ukrayna'nın güvenliği için değil, aynı zamanda Avrupa'nın güvenliği açısından da ters etki yaratacaktır” diyen İvanov, ve "ABD ile Rusya arasında AB’nin katılım olmadan yapılacak ikili bir anlaşmanın" kendisi için zararlı sonuçlar doğuracağının altını çizdi:

“Bir çeşit anlaşma yapma konusunda olağanüstü hırsları olan Donald Trump'ın böyle bir politikasına karşı çok dikkatli olmamız gerekiyor, çünkü Donald Trump'ın kampanya konuşmalarında defalarca dile getirdiği bir fikri var. Nobel Barış Ödülü'nü, Ukrayna'daki savaşa ilişkin hızlı bir barış anlaşmasının imzalanması yoluyla aldığını iddia edecek!”

“Savaş başlatacak!" diyorlar. Savaş başlatmayacağım, savaşları bitireceğim!” ifadelerini kullandı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise “Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı görevine seçildiği için tebrik etmek istiyorum!” dedi.

Peki Trump'ın savaş nedeniyle Moskova'ya uygulanan Avrupa yaptırımlarını etkilemesi, yumuşatması ve hatta kaldırması mümkün mü?

“ABD'nin yaptırımlarla ilgili bir sorunu olduğunu düşünmüyorum. Daha ziyade Donald Trump'ta AB'ye yönelik yaptırımlar ve NATO ilişkilerini AB üzerinde çeşitli politikalar ve ekonomiyle ilgili baskı oluşturmak için bir araç olarak kullanma girişimini görebiliriz.” Dedi İvaylo İvanov ve şöyle devam etti:

“Elon Musk’ın son aylarda Donald Trump'a bağlı kalması bir rastlantı değil  ve bunun basit bir nedeni var: Trump önceki döneminde de Avrupa'nın çıkarları şöyle dursun, Amerikan şirketlerini ve onların çıkarlarını korumaya yönelik bir politika olarak liderlik etme imasında bulundu. Elon Musk ve sahip olduğu sosyal ağı "X", şu anda AK ile başı dertte olan ve "Elon Musk'un Donald Trump'la dostluğunu ve yakın ilişkisini ABD'nin korumasını sağlamak için kullanmaya çalışacağına şüphe yok".

Sizce Donald Trump, Avrupa mallarına yüzde 10 ila 20, Çin mallarına ise neredeyse yüzde 60 oranında gümrük vergisi artırma tehdidini yerine getirecek mi?

İvaylo İvanov:

“Otomobil sanayisi için ise gümrük tarifelerinin daha da yükseltilmesi fikri var ve bu da elbette Avrupa ekonomisine, özellikle de Avrupa ekonomisiyle yakından bağlantılı olan Bulgaristan'ı oldukça olumsuz etkileyecek.” dedi ve "Bulgaristan'da büyük Avrupalı ​​otomobil şirketlerinin alt tedarikçisi olan önemli sayıda işletme var ve bu durum onların üretimini de şüphesiz etkileyecektir" diye hatırlatmada bulundu.

BNR “Horizont” Programının “Sıbota 150” programına demeç veren Londra Ekonomik ve Ticari Araştırmalar Merkezi'nden Charlie Cornes "Trump çeşitli ticaret tarifeleri hazırlıyor, ama bana göre Almanya, büyük otomobil sanayisi nedeniyle AB üyeleri arasında en fazla zarar görecek. Bulgaristan da, Amerika'ya değerli maden ihracatçısı olması nedeniyle tarife politikasındaki değişiklikleri hissedecek.” dedi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in şu sözlerle açıkladığı niyeti bu yönde bir adım olarak kabul edebilir miyiz?

 “Halen Rusya'dan büyük miktarlarda sıvılaştırılmış gaz ithal ediyoruz! Neden bizim için daha ucuz olan ve enerji fiyatlarımızı düşüren Amerikan ile değiştirmiyoruz?”

 “Amerika Birleşik Devletleri şu anda tarihinde her zamankinden daha fazla petrol üretiyor ve bunun çok gerisinde Suudi Arabistan ve Rusya gibi ülkeler var” dedi güvenlik uzmanı ve şöyle devam etti:

“Amerikan vatandaşlarına vaat ettiği fiyat düşüşünün yanı sıra bu üretim için yeni pazarlar aranacak, dolayısıyla Donald Trump'ın önünde aslında hazır olduğumuza dair tartışma yapmak için önleyici davranıyoruz. Çünkü ilk dönemindeki suçlamalarından biri şuydu: “Sizi Rusya'dan korumamızı istiyorsunuz ama aynı zamanda Rusya'dan petrol ve doğalgaz alarak Rusya'ya büyük gelir sağlıyorsunuz!” Bu aynı zamanda bizim cevabımızdır: Donald Trump'ın bizimle çalışmaya devam etmesi ve AB'yi rakip değil ortak olarak görmeleri için teşvikler yaratmak."

Bütün bunların Bulgaristan için önemi nedir?

 “Son yıllarda yaptıklarımız - doğal gazı, çeşitli tedarikçilerden özel olarak temin etme yeteneği, bize de kendimizi iyi konumlandırma, kullanan veya yeniden satan şirketlerden Avrupa'ya doğal gaz tedarikini artırma veya artan arzlar varsa doğrudan ABD doğal gazını onlardan satın alma fırsatını sunuyor. Yani, biz burada iyi durumdayız” cevabını veren “Atlantik” Yedek Subaylar Birliği güvenlik uzmanı İvaylo İvanov, 

“Donald Trump'ın ruhu ve kalbi için verilen savaş ve buna bağlı olarak yapacağı eylemler son derece büyük olacak!Aslında kişisel ilişkiler onun için çok önemli, ama bu, bu iyi ilişkilerin AB'ye ilişkin olumlu politikalara dönüşeceğinin garantisini vermiyor” uyarısında bulundu.