Bulgaristan’ın Karadeniz kıyısı ve daha birçok yerinin yurtdışından ve yurttan binlerce turiste ev sahipliği yaptığı yaz sezonunun zirvesindeyiz. All inclusive hizmeti sunan oteller haricinde, tatilimiz restoranlarda yemek masrafları için bütçe ayırmamız ile de ilgilidir. Restoranlardaki fiyat artışları, yalnızca tatil beldelerinde değil her yerde hissedildi. Fiyat artışları, koronavirüs salgını dolayısıyla yüzde 9’a indirilen KDV oranının tekrar yüzde 20’ye çıkarılması, gıda fiyatlarındaki artış ve yıl başından bu yana 1077 Leva olarak belirlenen asgari ücret ile izah edilebilir.

Bulgaristan Radyosu’nunekibi, fiyat artışlarının ne derece hissedilir olduğunu ve Avro’nun tedavüle girmesinden sonra daha büyük artışların yaşanması endişeleri olup olmadığını öğrenmek için başkent Sofya’da bir restoranın müşterileriyle görüştü.

20 yaşındaki Klement’in annesi Avusturyalı babası ise Bulgaristanlı. İngiltere’de yaşayıp çalışıyor, ancak memleketine düzenli olarak geliyor. Bulgar Levasının korunmasından yanadır. Restoranlardaki fiyat artışlarının sadece Bulgaristan’da olmadığını dile getirdi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"Birleşik Krallık’ta yaşıyorum ve belki bu değişikliklerin nasıl hissedildiğini yorumlayabilecek doğru kişi değilim. Ben levanın katı destekçisiyim ve bana göre Avro’nun tedavüle girmesini yanlış bir karar. Referandum yapılabilseydi onu kesinlikle imzalardım. Fiyat artışları, hem Bulgaristan’da hem İngiltere’de hissedildi”.

22 yaşındaki Bulgaristan doğumlu Doroteya hayatının büyük bir kısmını ABD’de geçirdiği için düşüncelerini İngilizce paylaştı:

"Bir görüş bildirmekte zorlanıyorum, çünkü Avro’ya resmi para birimi olarak geçmenin sonuçlarıyla baş edecek insanların arasında değilim. Ancak Avro’yu destekliyorum. Avrupa Birliği’nin insanların yaşam kalitesini yükselttiğini ve fiyat artışları ve olası yaşam kalitesinin düşmesi konusunda endişe duyduğunu düşünüyorum”.  

Bulgaristan’da kız arkadaşıyla birlikte seyahat eden Avustralya’dan 39 yaşındaki Devin, kendi ülkesindeki restoran fiyatlarına kıyasla ülkemizdeki fiyatların çok düşük olduğunu belirtti ve şöyle devam etti:

"Ekonomik açısından çok ucuz olduğunu düşünüyorum. İçecek fiyatları en az yarı yarıya daha ucuz, sigara fiyatları Avustralya’daki fiyatların beşte biri kadar. Gıda ürünleri de Avustralya’dakilerinden en az yarısı kadar daha ucuz. Fiyat ve maaş arasındaki ortalama hakkında emin değilim, ancak ortalama maaş alan bir Avustralyalı olarak burada çok daha ucuz olduğunu söyleyebilirim.”

Bulgaristan’da restoran işletmeciliği, 2026 yılının başından itibaren Avro’nun tedavüle girmesi ya da 8 Ağustos’tan itibaren yürürlüğe giren iki para biriminde fiyatların belirtilmesi zorunluluğu ile ilgili bir sorun yaşamadı.

Bulgaristan Yeme İçme Mekanları Birliği Başkanı Richard Alibegov, Bulgaristan Radyosu’na verdiği demeçte bir tek yazarkasaların yeniden ayarlanması konusunda sorun yaşandığını ifade etti ve şunları paylaştı:

"Restoran işletmelerinin hazır olmaması söz konusu değil. İşletmelerin çalıştığı lisanslı firmalara(tedarik ve benzeri) ve yazarkasa firmalarına bağlıdır. Bu sektörümüze bağlı bir şey değil. Biz gerekenleri yaptık” .

Başkent Sofya’nın Mladost semtinde küçük bir restoran sahibi Nikolay Karadimov fiyat artışları konusunda devletin yetersiz kaldığını paylaştı. Tek para biriminin kullanılmasını desteklese de eleştirilerini esirgemeye işletmeci şunları söyledi:

"Ne yazık ki devlet hiçbir şeye çözüm getirmedi, yalnızca fiyatların ne zaman Leva ve Avro olarak ilan edileceğini düzenledi.  Daha Ağustos ayından itibaren mal ve hizmetlerinin iki para biriminde ilan edilmesini doğru bulmadım. Hayati önem taşımayan bu hizmetler için en azından 1 Ocak’a kadar bir geçiş süresi verilmesi gerektiğini düşünüyorum”.

Bulgaristan’da yazarkasa cihazlarının yeniden ayarlanması için verilen geçiş süresi 8 Ekim’de sona erecek. Ardından denetim organları ürün ve hizmet fiyatlarının hem Leva hem Avro olarak belirtilmediği durumlarda ceza uygulayacak.  Tüketiciler olarak biz ise 1.95583’ü daha hızlı bölmeyi öğrenmeliyiz.

Çeviri: Ergül Bayraktar