Η Παραμονή Χριστουγέννων ως οικογενειακή γιορτή στη λαϊκή παράδοση των Βουλγάρων

Στο βουλγαρικό εορτολόγιο εδώ και αιώνες υπάρχουν αξιοσημείωτες ημερομηνίες που είναι αφορμή να μαζευτεί γύρω από το τραπέζι ολόκληρη η οικογένεια. Τέτοιες γιορτές γίνονται σ' όλες τις εποχές του χρόνου, υπενθυμίζοντας μας πόσο σπουδαίο είναι να διατηρείται η επικοινωνία στην οικογένεια. Τα λαϊκά πανηγύρια, οι ονομαστικές γιορτές και οικογενειακές συναντήσεις, είναι πολύ αναμενόμενες και αγαπημένες, είναι ευκαιρία να καθίσουμε όλοι μαζί γύρω από το οικογενειακό τραπέζι.

Ανάμεσα σ' όλες τις γιορτές όμως με ιδιαίτερη χαρά και προσοχή προετοιμαζόμαστε για τις Παραμονές των Χριστουγέννων, στα βουλγαρικά Μπάντνι βέτσερ (βραδιά του μέλλοντος), μια γιορτή με αιώνια παράδοση στα βουλγαρικά εδάφη. Για τις παλιές τελετουργικές πρακτικές και σύγχρονες παραδόσεις την ημέρα αυτή θα μάθετε παρακάτω.

Τα Χριστούγεννα είναι η σημαντικότερη γιορτή για τους Καθολικούς και τους Προτεστάντες. Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί όμως, που δίνουν έμφαση περισσότερα στη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού, επίσης γιορτάζουν πανηγυρικά τα Χριστούγεννα. Η παραμονή των Χριστουγέννων είναι μέρες αυστηρής νηστείας και προετοιμασίας των χριστιανών για την ημέρα Γέννησης του Σωτήρα του Κόσμου.

Όλα τα φαγητά στο τραπέζι είναι νηστίσιμα. Φωτογραφία: ΒΤΑ

Η ημέρα Παραμονης των Χριστουγέννων, 24η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε από την Εκκλησία τον 6ο αιώνα. Μέχρι τότε αυτές τις μέρες της χρονιάς σημειώνονταν διάφορες ειδωλολατρικές γιορτές, αφού όλες αυτές ήταν συνδεδεμένες με την προετοιμασία της νέας αρχής.

Στα βουλγαρικά εδάφη γιορτάζονταν η γέννηση του νέου ηλίου, αφού αυτή η περίοδος του έτους ήταν πολύ ειδική. Στις Παραμονές των Χριστουγέννων άρχιζαν κάποτε οι λεγόμενες βρώμικες ημέρες, κατά τις οποίες γίνονταν η ανανέωση των φυσικών ενεργειών. Ο λαός πίστευε, ότι αυτήν την νύχτα ο ουρανός άνοιγε, δηλαδή άνοιγαν τα σύνορα μεταξύ του γήινου και του ουράνιου κόσμου.

Ακόμα και τον 21ο αιώνα μπορείτε να γνωρίσετε και να ξεχωρίσετε τα χαρακτηριστικά της γιορτής της παραμονής των Χριστουγέννων στην Βουλγαρία - με τον περιττό αριθμό πιάτων στο τραπέζι, υποχρεωτικά λαδερά – βρασμένο σιτάρι, φασόλια, ντολμαδάκια με ρύζι, πίτα με κολοκύθα, κομπόστα από ξηρά φρούτα, σκορδαλιά, μέλι και καρύδια. Δεν γίνεται και χωρίς ρακόμελο, που φτιάχνεται από ρακί που βράζει με μέλι ή με ζάχαρη. Φυσικά, και το στρόγγυλο ψωμί στο οποίο τοποθετείται ένα νόμισμα.

Κάποτε το μαγείρεμα άρχιζε από το πρωί. Βασικό μέρος στο γιορταστικό τραπέζι είχε το άρτος. Οι γυναίκες ζύμωναν τρία είδη ψωμιού – για τον Θεό, για τις αγροτικές δραστηριότητες και οι κοπέλες ζύμωναν ένα ειδικό ψωμί ως δώρο αγάπης για τους νέους.

Φωτογραφία: ΒΤΑ

Το όμορφα στολισμένο ψωμί καταλαμβάνει και σήμερα ιδιαίτερη θέση στο τραπέζι. Μέσα του βάζουν ένα νόμισμα. Όποιος βρει το νόμισμα στο κομμάτι του θα είναι τυχερός. Το πρώτο κομμάτι είναι για την Υπεραγία Θεοτόκο. Εάν το νόμισμα είναι μέσα, όλοι στο σπίτι θα είναι τυχεροί. Το ονόμαζαν το ψωμί του Θεού. Ετοίμαζαν επίσης πολλά κουλουράκια τα οποία έδιναν στους άνδρες, που γύριζαν τα σπίτια ακόμα από νωρίς την ίδια μέρα. Κουλουράκια μοίραζαν και σε όλα τα παιδιά. Επίσης σε μερικές περιοχές, μετά το ζύμωμα του ψωμιού με χέρια καλυμμένα με ζύμη ψωμιού οι γυναίκες έβγαιναν στη αυλή όπου χάιδευαν τα οπωροφόρα δένδρα για να έχει καρποφορία, καθώς και τις άτεκνες γυναίκες για να αποκτήσουν παιδί.

Φωτογραφία: BGNES

Μία από τις πρώτες δουλειές, που έκανε κάποτε ο Βούλγαρος στις παραμονές των Χριστουγέννων, ήταν να προετοιμάσει το λεγόμενο μπάντνικ – ένα μεγάλο κομμάτι δένδρου, που κόβεται την ίδια μέρα. Πρέπει οπωσδήποτε να είναι από δένδρο, που γεννάει πολλά φρούτα. Αυτό το ξύλο παραμένει στην φωτιά καθ' όλη την νύχτα. Το έθιμο υπάρχει σε κάποιες περιοχές της Βουλγαρίας μέχρι και σήμερα.

Τώρα στα σπίτια ανάβουν φωτιά συμβολικά - τα γιορταστικά κεριά και τα πυροτεχνήματα. Η εξαγνιστική δύναμη της φωτιάς ζωογονητική ενέργεια του άρτου, η παρουσία όλου απαραίτητου για το τραπέζι - όλα αυτά έχουμε μεταφέρει ανά τους αιώνες για να επαναλάβουμε τη γιορτή και φέτος. Και πάλι να γιορτάσουμε τις Παραμονές Χριστουγέννων με παιδία, εγγόνια, συγγενείς, φίλους, και με όλους όσους έχουν μια ιδιαίτερη θέση στην ζωή μας.

Διαβάστε περισσότερα για τις λαϊκές παραδόσεις για την παραμονή των Χριστουγέννων.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Διαδώστε

Η Παραμονή Χριστουγέννων ως οικογενειακή γιορτή στη λαϊκή παράδοση των Βουλγάρων

Περισσότερα στην κατηγορία

Περισσότεροι από 80 τεχνίτες παρουσιάζονται σε φεστιβάλ χειροτεχνίας στο Βελίκο Τάρνοβο

Φολκλορικά συγκροτήματα, μάγειρες και βιοτέχνες από τη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Ελλάδα σε φεστιβάλ στη Σωζόπολη

8η Έκθεση «ΕΚΟ καλάθι, παρακαλώ!» στην πόλη Έλχοβο