Shkencëtarë bullgarë përpunojnë një teknologji për reduktimin e sasisë së sulfurit të hidrogjenit në Detin e Zi

botuar më 12-04-06 7.37.PD

Sulfuri i hidrogjenit mund të shfrytëzohet për prodhimin e energjisë.

Foto: BGNES

Jetë në Detin e Zi ka vetëm në shtresën e tij të sipërme prej 250 metrash. Në thellësinë e detit, ku ka sasi të mëdha të sulfurit të hidrogjenit, jetojnë vetëm mikroorganizma të adaptuar ndaj mungesës së oksigjenit. Në fund të detit ka gaz helmues që çlirohet nga proceset e shpërbërjes. Studiuesit bullgarë prej vitesh përpiqen të reduktojnë sasinë e gazit të dëmshëm, i cili gjithsesi e ka përbërës hidrogjenin. Prej atij të fundit mund të përfitohet si lëndë djegëse. Prof. Venko Beshkov, drejtor i Institutit të Kimisë Industriale pranë Akademisë Bullgare të Shkencave, është koordinatori i projektit ndërkombëtar për nxjerrjen e sulfurit të hidrogjenit në Detin e Zi dhe për prodhimin e energjisë prej tij. Mbi këtë projekt, financuar nga BE-ja, punojnë edhe disa studiues të tjerë nga Rumania dhe Gjeorgjia.

Pohohet se sasia e sulfurit të hidrogjenit në Detin e Zi është 4.6 miliardë tonë që është e barabartë me rreth 9 miliardë megavat orë. Gjatë djegies së hidrogjenit ai shndërrohet në ujë dhe nuk çliron emisione të dëmshme. Në kushte laboratorike shpërbërja e sulfurit të hidrogjenit bëhet më shpejt se ajo e ujit, kurse përbërësit e bashkuar – squfur dhe hidrogjen, mund të sjellin përfitime ekonomike. Sasitë e sulfurit të hidrogjenit në Detin e Zi janë të mëdha dhe duhet gjetur një metodë efikase për nxjerrjen e tyre. Zakonisht kjo bëhet me anë të elektrolizës derisa të zbërthehet sulfuri i hidrogjenit në hidrogjen. Prof. Beshkov propozon një ide tjetër.

Prof. Venko Beshkov

“Sulfurin e hidrogjenit mund ta shfrytëzojmë drejtpërdrejtë për prodhimin e energjisë. Pastaj nëpërmjet kësaj energjie do të realizohet procesi i elektrolizës për t’u zbërthyer uji i detit dhe për t’u prodhuar hidrogjeni. Si bëhet kjo? Një pajisje të posaçme mbushet me lëndë djegëse, në rastin tonë sulfuri i hidrogjenit dhe oksiduesi. Lëndët kimike bashkëveprojnë dhe si rezultat i reaksionit kimik, del energji elektrike, e cila siguron zbërthimin e ujit, sqaron kimisti bullgar. – E mira është që përdorim energji elektrike që e kemi pasur gati.”

Kuptohet se përqendrime më të mëdha të sulfurit të hidrogjenit ka në thellësi të detit. Ndryshe nga brigjet e Turqisë dhe Gjeorgjisë, të cilët janë me thellësi të madhe buzë Detit të Zi, ato të Bullgarisë dhe Rumanisë nuk gëzojnë përqendrime të konsiderueshme të gazit. Për këtë qëllim parashikohet në anijen e Institutit të Studimeve të Oqeanit në Varna të instalohet një sistem eksperimental. Me të studiuesit do të masin sasitë e sulfurit të hidrogjenit në territorin detar të Bullgarisë, po ashtu do të përcaktojnë përbërjen e saktë kimike të ujit të detit.

Duhet menduar se ku do të depozitohet dhe si do të transportohet hidrogjeni i shndërruar në det. Në këtë rast tubat nuk janë të përshtatshëm për shkak të vetive të forta kimike të gazit, nga njëra anë, nga tjetra – për shkak të pmimit të lartë të këtyre pajisjeve. Prof. Beshkov tregon për një teknologji moderne për ruajtjen e gazeve.

“Tashmë jemi duke punuar mbi trajtimin e hidrogjenit, i cili të depozitohet në disa aliazhe të metaleve të lehta. Këto të fundit mund të futen në pajise nën presion dhe kështu të transportohen drejt bregut. Sipas kësaj teknologjie hidrogjeni arrin të ruajë vetitë e tij. Pastaj nëpërmjet ngrohjes aliazhet e lëshojnë përsëri atë”, sqaron kimiku.

Tri vitet në vazhdim studiuesit të të konfirmojnë suksesin e teknologjisë dhe a do të përfitohet ekonomikisht nga ajo. Të paktën, energji elektrike mund të prodhohet nga sulfuri i hidrogjenit, pa pasur nevojë ai të zbërthehet në hidrogjen. Për sa i përket reduktimit të sulfurit të hidrogjenit në Detin e Zi, prof. Beshkov nuk është shumë optimist për shkak të sasive të konsiderueshme.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova

По публикацията работи: Maria Dimitrova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Shkencëtarë bullgarë përpunojnë një teknologji për reduktimin e sasisë së sulfurit të hidrogjenit në Detin e Zi

Më shumë nga rubrika

Bullgaria është e para në BE që realizoi inteligjencën artificiale të nivelit të lartë në gjuhën e saj

Ekipi i ri i Ursula von der Leyen: a do të arrihet një "marrëveshje paketë" për të miratuar të gjithë komisionerët e BE-së

Rajonet ku jetojnë bullgarë në Shqipëri është e nevojshme të kenë autonomi administrative

Chat-i bullgar me inteligjencën artificiale BgGPT mund të shfrytëzohet falas nga të gjithë

Nuk ka qartësi se cila pjesë e trashëgimisë kulturore bullgare në Ukrainë është ruajtur për brezat e rinj