Gajdja më e madhe, më e vogël, më e çuditshme… Ato janë vepër e Hristo Topçievit, por jo vetëm! Qindra gajde kanë dalë nga duart e tij të shkathëta gjatë viteve të kaluara. Pavarësisht nga pandemia e Covid-19, ai nuk ka pushuar së punuari. Në studion e vogël, në lagjen Rajkovo të qytetit Smoljan, ka një gjallëri në çdo kohë. Tetëdhjetë vjeçari Hristo Topçiev është atje çdo ditë për të bërë vegla muzikore me porosi nga e gjithë bota. Në mes të pandemisë dhe loch downit, njerëzit kanë më shumë kohë për muzikë dhe vetë-studim.

Provat e orkestrës legjendare “100 Kaba Gajde”, ku Xha Hristo luan prej kohësh, janë anuluar për shkak të infeksionit të koronavirusit. Kjo është arsyeja se pse ai iu përkushtua tërësisht krijimit të instrumentit të Rodopeve. Tani gjithçka është online, në internet, thotë ai. Atje e kërkojnë për porosi të ndryshme. Gajdexhiu nga Smoljani gjithashtu u jep mësime entuziastëve – të gjithë ata janë njerëz të rinj. Ata i dërgojnë incizimet e tyre me anë të postës elektronike, ndërsa Hristo i mëson përmes telefonit se si të nxjerrin tingullin më të mirë nga instrumenti. Mësimi i tij në vazhdim të 45 minutave në YouTube se si të bëni një gajde që nga fillimi deri në fund po fiton popullaritet gjithnjë e më të madh.

Sepse tingulli i saj të bën që të fluturosh në imagjinatë mbi kreshtat e maleve dhe mëhallët e shpërndara. Njerëzit kanë dëshirë për të pasur instrumentin, që të përpiqen të rikrijojnë me tinguj pamjen e Rodopeve.

“Nga Sofja, nga Plovdivi, nga Kjustendili ... Nga mbarë vendi, më kërkojnë nga kudo. Edhe nga Gjermania! Kam gajde kudo! Në Amerikë, në Kinë, në Japoni, thotë Xha Hristo. Gajdja e Rodopeve është më e mira. Tingulli i saj është shumë i bukur, nuk është i hollë, si ai i gajdeve nga krahina të ndryshme të vendit, dhe timbri i saj është i ulët.”

Mjeshtërit gajdexhinj në Bullgari janë shumë pak. Xha Hristo është një prej tyre.  Pasioni i tij për të luajtur muzikë dhe për të krijuar ka mishërime më të ndryshme. Disa kohë më parë ai vendosi të bënte gajden më të madhe “Ishte e gjatë një metër dhe gjashtëdhjetë centimetra dhe shumë e gjerë. E bëra me lëkurë dhie. Tingulli i saj nuk ndryshon nga ai i kaba gajdes së zakonshme, i njëjti ton i ulët, por kaceku është shumë i madh "- shpjegon Hristo Topçiev. Atëherë lindi ideja për të bërë gajden më të vogël në botë. Për këtë qëllim ai përdori testikuj dhie për ta bërë kacekun. Por edhe kjo nuk ishte e mjaftueshme:

"Bëra një gajde edhe më të vogël, e quajtën gajden - xhuxh. Ajo është bërë nga gjinjtë e dhisë. Në të, si në gajden profesionale, instalova të njëjtën “gajdenicë” e cila lëshon tingullin " - shpjegon Hristo Topçiev.

Me gajden e tij të çuditshme xhuxh,  sa një pëllëmbë njerëzore, gajdexhiu bullgar madje bëri kërkesë për Librin e Rekordeve Guinness. Por mjeshtri nuk ndalet këtu! Ai gjithashtu arriti të shpikë një hibrid origjinal dhe të zhurmshëm midis fyellit dhe gajdes. Mjeshtri e quajti atë "Flautin Rodopas".

Në punishten e tij në lagjen Rajkovo Hristo gjithashtu bën çanta të bukura për gajde. I dekoron vetë ai me rruaza të ndryshme. Mjeshtri mezi

arrin t’i zbatojë porositë që vijnë nga e gjithë bota. Tani Bai Hristo thotë se mezi pret që të kalojë epidemia, që të provojë me kolegët e tij nga “100 Kaba-Gajdet”. Ai po pret gjithashtu festivalet dhe shfaqjet folklorike të verës me shpresën se do të jetë në gjendje të interpretojë live muzikën e tij para adhuruesve të gajdes magjike të Rodopeve.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva

Foto: Arkivi i Hristo Topçievit