Dy gra janë të lidhura pazgjidhshmërisht në mendjet e bullgarëve me një nga datat më të rëndësishme në historinë tonë – Bashkimin e Rumelisë Lindore me Principatën e Bullgarisë më 6 shtator 1885. Dhe ndërsa në betejat e tjera çlirimtare zonjat duket se mbeten në sfond, këtu Nedjallka Shileva dhe Ekaterina Karavellova zënë një nga vendet qendrore.
“Dy femrat u përfshinë në Bashkim me raste të ndryshme, në vende të ndryshme dhe në kohë të ndryshme, por në fakt ato janë njohur shumë mirë, sepse Ekaterina Karavellova, e cila është nga Ruse, i ka dhënë mësim Nedjallka Shilevës në shkollën e mesme të vajzave të Plovdivit, thotë Rumjana Doneva, kuratore në Muzeun Historik Rajonal në Plovdiv. – Ndërsa Nedjallka është e lidhur me përgatitjen, shpalljen dhe ekzekutimin e Bashkimit, Katerina luajti rolin e saj në pjesën e dytë të tij – në mbrojtjen e tij gjatë Luftës Serbo-Bullgare në vjeshtën e vitit 1885.
Ekaterina Karavellova
Në atë kohë, 25-vjeçarja Ekaterina Karavellova ishte gruaja dhe sekretarja e kryeministrit bullgar Petko Karavellov, i cili ishte shef i kabinetit në Principatën e Bullgarisë gjatë ngjarjes së madhe politike – Bashkimit të dy pjesëve kryesore të Tokave bullgare me një sipërfaqe totale prej 96.345 km2 dhe një popullsi prej 3.150.000 banorësh. "Burri i shtetit në hije", siç e quajnë Katerinën, kujdesej për punët e të shoqit, organizonte takime ministrash, komunikonte me konsujt dhe përfaqësuesit e vendeve të huaja, udhëtonte nëpër Sofje dhe nuk e fshihte entuziazmin dhe besimin e saj se drejtësia do të mbizotërojë dhe gjithçka do të jetë në dobi të bullgarëve.
Nedjallka Shileva
Nedjallka Shileva ishte e fejuara e ushtarakut nga Lufta Ruso-Turke (1877-1878) Prodan Tishkov, i njohur si Çardafoni i Madh, dhe vetëm në moshën 18-vjeçare qepi dhe pikturoi flamurin e çetës më të madhe që mori pjesë në Bashkim, udhëhequr nga xhaxhai i saj Petër Shilev. Gruaja e re iu bashkua çetës si flamurtare dhe më vonë shoqëronte Kryeguvernatorin e Rumelisë Lindore, Gavrill Krësteviç, nëpër rrugët e Plovdivit në fajtonin me të cilin ai përcillej në fshatin Goljamo Konare (sot – qyteti Sëedinenie).
Flamuri
“Flamuri ishte prej 3 metrash mëndafshi jeshil. Fillimisht, zyrtarët e komitetit nga Goljamo Konare ia dhanë artistit dhe revolucionarit bullgar të Rilindjes Georgi Dançov – Zografina, dhe ai pikturoi një luan në këmbë me një kurorë në kokë, duke qëndruar mbi simbolet e Perandorisë Osmane – një gjysmëhënë dhe një yll – në studion e tij në Plovdiv – vazhdoi Rumjana Doneva në një intervistë për Radio Bullgarinë. – Mirëpo, ky këlysh luani u dukej “i dobët” dhe kur ia dhanë Nedjallka Shilevës për të qepur pëlhurën si flamur, i kërkuan të shkruajë disa fjalë patriotike. Ajo e zbukuroi flamurin siç duhej, duke shkruar fjalët "Bashkimi i Bullgarisë", viti 1885, "Liri ose vdekje” etj. Sot flamuri origjinal mbahet në Muzeun Historik Regjional – Plovdiv”.
Litografia e Nikollaj Pavlloviçit
Në vitin 1886, artisti bullgar Nikollaj Pavlloviçi krijoi litografinë "Bashkimi i Bullgarisë Veriore dhe Jugore në 1885". Vendin qendror e zunë figurat e dy grave, me kurora në kokë, të mbështjella me një mantel të përbashkët mbretëror. Dhe megjithëse sipas disave këto personazhe në imazhe janë të Nedjallka Shilevës dhe Ekaterina Karavellovës, dokumentet e hedhin poshtë këtë teori:
“Është ruajtur kopja e parë e auto-recensionit të Nikollaj Pavlloviçit, në të cilin ai shpjegon saktësisht se çfarë ka paraqitur në këtë litografi – thotë Rumjana Doneva dhe citon një pjesë të saj: – Unë kam përfaqësuar të gjithë Bullgarinë përmes tri figurave të reja femërore – tri motra: Bullgaria, Trakia dhe Maqedonia, nga të cilat Bullgaria dhe Trakia ndodhen në plan të parë, duke shkelur fitimtare mbi flamurin e shqyer armik serb. Maqedonia, e cila nuk merr pjesë në ngjarje, përfaqësohet më tutje, e çarmatosur, e ulur mbi gurët e zhveshur, e trishtuar, e përkulur dhe e lidhur me zinxhirë në shkëmbinj. Mbi kokën e saj varet flamuri turk, ende një shenjë e skllavërisë së saj”. Dhe meqenëse emrat Traki, Bullgari dhe Maqedoni janë femërore – shpjegon bashkëbiseduesja jonë – është normale që ato të paraqiten si gra dhe nuk ka asnjë lidhje, madje as ngjashmëri vizuale, me Nedjallka Shilevën dhe Ekaterina Karavellovën”.
Lexoni më tepër:
Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
Foto: Muzeu Regjional Historik Plovdiv, historymuseum.org, nationallibrary.bg
Bullgarët në Shqipëri janë njohur si pakicë kombëtare në vitin 2017, por nuk kemi të dhëna zyrtare për numrin e tyre, pasi ende nuk janë publikuar të dhënat përfundimtare nga regjistrimi i popullsisë së vitit të kaluar. Jo pak shqiptarë me vetëdije..
Vështirë se ekziston një djalë që nuk ka dashur të bëhet astronaut. Edhe pse më rrallë, të tilla aspirata kanë edhe vajzat. Mes tyre është udhëtarja Izabella Shopova, heroi më i madh i së cilës në fëmijëri ishte Yuri Gagarin. Ajo i përshkruan udhëtimet e..
Krasimir Karailiev ka lindur në Sllovaki, por prejardhja e tij është nga Bullgaria. Ai është pasardhës i kopshtarëve bullgarë, fama e të cilëve u përhap në një sërë vendesh evropiane në fund të shekullit të ХІХ-të dhe në gjysmën e parë të shekullit të..
Pjesërisht me re