Ulusal Elektrik Kurumu (NEK) inşa edilmemiş ve Meclis tarafından yasaklanmış olan Belene atom elektrik santrali için siparişi üzerine üretilmiş iki reaktörün 600 milyon Avroluk faturasını Rus Atomstroyeksport Şirketine ödedi. Yakınlarda Bulgaristan’a tedarik edilecek reaktörler, tasavvur edilen yeni Belene santrali şantiyesinde bulundurulacaktır. Bu durumda sorulan soru, Bulgaristan’ın bundan sonra bu pahalı donatımı ne yapacağıdır. Şimdilik bu soruya yanıt gelmemesi, şu an iki reaktöre ihtiyaç olmadığını gösteriyor. İktidar, epey bir zamandır, yeni satın alınmış atom reaktörlerinin uygulanması için çıkış yolu bulmaya çalışıyor.

Gereksiz reaktörler için ödenmiş milyonlarca Avronun bari bir kısmının iadesinin sağlanması ile ilgili iki olanak var. Biri, bunları belirsiz bir fiyatla alacak bir müşterinin sağlanmasıdır. Başka bir müşteri için üretilen bir atom donatımını satın almaya razı olacak her hangi birinin Bulgaristan’ın Rusya’ya ödediği faturaya eşit bir faturaödemeyeceği besbellidir. Demek ki, Bulgaristan yine zararda olacak. Bu olanakla ilgili prespektifler pek iyimserlik verici değildir. Başbakan Boyko Borisov’un İran ile bu konuda gerçekleştirdiği başarısız deneme bunun kanıtıdır.

Başka bir olanak da var: kendi hesabına ve öz kaynaklarıyla Belene atom santralinin inşasını tamamlayıpdevletten yardım almayarak onu tek başına işletmeye razılık gösterecek bir şirketin bulunması.Böyle ön görüşmelerin Amerika, Fransa ve Çin’den 3-4 büyük şirketle yürütülmüş olduğu konuşulsa da ortada bir şey yok. Enerji Bakanı Temenujka Petkova’ya göre bu konuda bir gelişme ta 6-8 ay sonra meydana gelebilir. Bilindiği üzere, Avrupa’nın hiçbir ülkesinde devlet katılımı olmadan sadece özel işletmecilik gerçekleştren bir atom santrali yoktur. Demek ki,Bulgaristan bu bakımdan bir ilk olabilir.

Ancak NEK’in sorunları bununla bitmeyecek çünkü Belene problemine çözüm getirmesinden başka, Ruslara ödemeyi yapması içi  aldığı devlet borcunun iadesi için mali kaynaklar birikmesi bekleniyor. Ne ki, NEK’in artık yeteri kadar borçları var ve aldığı yeni kredi onu mevcut devlet santrallerinin yenilenmesi ve bakımı için gerekli yatırımlarda teknolojik geri kalmakla karşı karşıya getirecektir.

Çeviri: Neli Dimitrova