Bulgar Ortodoks Kilisesi 24 Haziran’da Vaftizci Yahya’nın doğumunu kutluyor. Halk takviminde bu güne “Enövden” adı veriliyor ve Güneş, su ve toprakla bağlantılı farklı ritüel ve halk inanışlarına sahne oluyor. 24 Haziran günü ülkemizde Enövden – Güneş, Şifalı Otlar ve Su Günü olarak kutlanıyor.
Tarih yazın ilk gününe de isabet ettiği için, insanlar Enövden bayramında Güneş’e bakıyor ve hayatlarıyla ilgili ipuçları almaya çalışıyorlar. İnanışlara göre bu günde sabahı uyanık karşılamalı, Güneş bu günde “titreşimde” bulunuyor, semalarda “oynuyor” ve bunu görürsen yıl boyu sağlıklı olacaksın. Yine halk inanışlarına göre Enövden kışın “uzak başlangıcı” da sayılır. “Kışa doğu yola çıkmadan önce” Güneş göllerde be nehirlerde yıkanıyor, sularını şifalı hale getiriyor ve o yüzden gün doğmadan önce herkes akan suda yıkanmalı, çiğ tanecikleriyle vücudunu ovuyor. Bütün bunlar sağlık dilekleri içeren dualar eşliğinde yapılmalı.
Hazırlıklar günler öncesi, Enövden Gününe özel çiçek demetlerin ve çelenklerin yapımı ile başlıyor. Yeşil dut, elma veya armut dalına kırmızı iplik örülüyor ve çelenk şeklinde yapılıyor. Ardından dünyada hastalıkların sayısının olduğu kadar - 77,5 çeşit şifalı bitki örülüyor. Yarısı o “bilinmeyen hastalık” içindir. Sofya’nın Dolni Bogrov köyünde de bu bayrama hazırlıklar günler öncesinden başlıyor. Kadınlar beyaz gömlekler giyip, sabahın erken saatlerinde şifalı ot toplamak için kıra çıkıyor. Bayramın hazırlığında faal yer alan Rumyana Krastanova eski geleneklerin canlanmasıyla ilgili birkaç yıldan beri çok yoğun çalıştıklarını söyledi:
"Biz önceleri şakadan kadınları toplayıp, Enövden geleneksel kadın kıyafetleriyle giydirmeye karar verdik. Köy kenarında şifalı bitkiler bulunuyor oraya gidip, Enövden bayramını canlandırmak istedik. Bu otlardan küçük demetler yapıp ev ev gezip, ev sahiplerine veriyoruz. Sağlık, bereket dileklerimizi iletiyoruz. Büyük bir çelenk yapıp, herkes bu çelengin altından geçiyor”.
Geleneklere göre, bekar kızlar, hayalini kurdukları oğlan için çiçek demeti örmeye öğreniyorlar. Kızların ördüğü demetlere sağlık için adanan şifalı otların yanı sıra aşkı çelbeden otlar da ekleniyor: mesela delikanlıları büyülemek için Geum çiçeği (Bulgarcada omayniçe) büyük bir özenle demetteki yerini alıyor.
Çeviri: Sevda Dükkancı
Sofya'ya yakın Pernik kasabasında Bulgaristan’ın en renkli, en gürültülü, en kalabalık festivale ev sahipliği yapıyor. “Surva” adı taşıyan bu eski gelenekte bellerinde çanlarla, yüzlerinde maskelerle, birbirinden farklı ürkütücü kostümlerle giyimli..
Her yılın başında Pirin bölgesinin Razlog kasabasında ve çevre köylerinde Babinden için yoğun hazırlıklar başlar. Bu halk bayramı, gelinlerin doğumuna yardımcı olan ebelere ve kadınlara adanmıştır. 21 Ocak'ta kutlanan bu gün, Razlog'da en çok saygı..
İsviçreli etnolog ve müzik yapımcısı Marcal Cellier (1925-2013) bundan 10 yıl önce aramızdan ayrıldı. Cellier ülkede ve ülke dışında Bulgar müzik kültüründe derin izler bıraktı. Marcal Cellier ve eşi Chatrin hayatının büyük bölümünü..