Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

Glagolitik alfabe ne zaman yaratıldı?

Slav yazı dilinin başlangıcı 855 yılı mı? Bulgaristan Radyosu ve Doç. Diana Atanasova cevabı tarihi kaynaklarda aradı

Çernorizets Hrabar'ın "Harfler üzerine" eseri
Photo: uni-plovdiv.bg

Slav alfabesi Bulgarlara mı ait?

Tarihi gerçekler bağlamında yapılan farklı yorumlamalarda, Selanikli kardeşler Kiril ve Metodiy’in en eski Slav yazısını Bulgarlar için değil, Prens Rostislav'ın emriyle Moravya Slavları için yarattıklarını ve daha önce Bulgaristan'da hiç bulunmadıklarını gittikçe daha sık okuyabiliyoruz.

Prof. Elka Mirçeva
Bulgaristan Bilimler Akademisi Bulgar Dili Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Elka Mirçeva Bulgaristan Radyosu’na yaptığı açıklamada şunları belirtti:

“Evet, onlar Selanik’ten. O dönemde şehirde Rodoplar şivesine yakın, Doğu Bulgarca lehçesini konuşan kompakt bir Slav Bulgar nüfusu yaşıyordu. Glagolitik alfabe için tam da bu lehçeyi temel alıp oluşturdular. Prof. Mirçeva, Konstantin-Kiril Filozof'un Bulgar dilindeki özgün sesleri tam anlamıyla verebilmek her ses için özel bir harf bulmayı başarmasını, kendilerinden sonra ulaşılamayan olağanüstü bir katkı olarak niteliyor.

Yazımızın icat edenin Konstantin-Kiril Filozov olduğu tartışılmaz bir tarihi gerçektir. Kiril, IX. Asrın ortalarında, kardeşi Metodiy’in yardımıyla ayin kitaplarını çevireceği  “Glagolitik” olarak adlandırılan Slav alfabesini oluşturmayı üstlendi.


Glagolitik alfabe ne zaman icat edildi?

Burada münakaşa edilecek bir soru daha ortaya çıkıyor- 855 yılı yazımızın tam olarak yaratıldığı yıl mı? Bulgaristan’da eğitim sisteminde ve halkın genel düşüncesinde resmi olarak bu yıl kabul edilse de Sofya Üniversitesi Slav Filolojileri Fakültesi, Kiril ve Metdoy bölümünden Ortaçağ Bulgar Edebiyatı uzmanı Doç. Diana Atanasova başka bir hipotezi de ileri sürdü.

Doç. Diana Atanasova
Diana Atanasova şöyle konuştu: “Kesin bir sayı veren tek yazılı anıt Çernorizets Hrabar'ın "Harfler üzerine" adlı eseridir ve burada bahsi geçen yıl 6363'tür. Bu yıl Orta Çağ'da kullanılan çeşitli takvimlere göre yeniden hesaplanabilir ve yeni takvime uyarlanabilir.

O dönemde kullanılan bir kaç takvim vardı ancak en yaygın olanları 855 ve 863 yıllarını veren Bizans ve İskenderiye takvimleriydi. Birçok tarihçi, Aziz Kiril'in hayat hikayesinde 855 yılında Anadolu’da Olimpos'ta bir manastırda bulunan kardeşi Methodiy'in yanına gittiğini, ikisinin orada kaldığını ve edebi yazılarla uğraştıkları belirtildiğinden bu yılın 855 olduğu tezini savunmaktadırlar.

Kutsal kitapların çevirisi zaman aldığı gerçeği Bulgar tarihi için ek bir argümanı oluşturuyor. O dönemde, zaman alan çeviriler üzerinde çalıştırlar ve alfabeyi oluşturdular. Ancak bu alfabeyi kimin için icat ettikleri sorusu akla geliyor. Buna kimin ihtiyacı vardı? Bu noktada Bizans'ın etrafındaki topraklarda yaşayan halklara yönelik olan ve aynı zamanda yazımızın yaratılmasına yol açan evanjelist politikası ile ilgili tarihi kaynakların ek yorumlar devreye giriyor."


Diana Atanasova sözlerine şöyle devam etti: “Ben sorular sorarak chat GPT ile oynamayı seviyorum. Sıkça gerçekler saptırılıyor ve bana doğru bir cevap verince beni şaşırttı. Doğru değil yazarak onu provoke etmeye çalıştım. Aldığım cevap ise şu oldu: bunlardan biri  855 yili olmak ]zere başka hipotezler de var,"

Bulgaristan Radyosu da kendi bağımsız araştırmasını yaptı. Sekiz senelik fark arasında gel gitlerden sonra yapay zeka da kesin bir cevap veremedi.

Bugün siz de, ister Glagolitik alfabenin tam olarak hangi yılda yaratıldığı konusunda okulda öğrendiklerinizden şüphe duyun ya akademik incelemeye güvenin, ister Glagolitik alfabeyi Bulgarca ya da Slavca olarak adlandırmaya devam edin ya da etmeyin, alfabenin Bulgar ulusal kimliğinin oluşumu ve korunmasındaki büyük önemi tartışılmazdır.

Atina'da düzenlenen ve aziz Kiril ve Metodiy’e adanan Uluslararası Bilimsel Foruma katılan Doç. Atanasova sunduğu bildiride eğitim çalışmalarının insani önemini vurguladı.

Diana Atanasova sözlerini şöyle tamamladı: “Kiril ve Metodiy’in öğrencileri sadece yazılı işaretler değil, bir dil yaratmak zorundaydı. Misyonları, bu dilin yaratılmasının, prestiji ve otoritesi dönemin en önemli ve tanınan kutsal dillerine eşit bir edebiyatın ortaya çıkmasına yol açması açısından da olağnüstüdür.”

İlgili yazılar: 
Çeviri: Ergül Bayraktar
Foto: ibl.bas.bg, „Az. Kiril ve Metodiy“ Bulgar dili okulu- Valladolid , uni-sofia.bg, uni-plovdiv.bg, BGNES


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Bulgaristan’da nüfus azalması 1985 yılından bu yana ilk kez sıfıra yaklaştı

Bakanlar Kurulu’nun  2023 yılı “Demografik gelişim” programını değerlendirme raporuna göre ülkemizde 38 yıldan bu yana ilk kez doğal nüfus artışı ile nüfus azalması arasındaki oran neredeyse sıfır düzeyinde. Bulgaristan Bilimler Akademisi Nüfus ve..

Eklenme 23.10.2024 14:26
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama

Geri Dönüş Merkezleri – yasadışı göçle mücadelede sürdürülebilir çözüm veya başarısızlığa mahkum ortak Avrupa modeli

Göç konusu, Brüksel'in bu konuyu sınırlamak için yeşil ışık yakması yönünde artan baskı bağlamında, Avrupa gündeminin bir kez daha gündemine oturdu. Bazı Avrupalı ​​liderlerin yasadışı göçmenlere karşı daha radikal bir yaklaşım yönündeki..

Eklenme 23.10.2024 12:22

Her 7 kadından birinde lohusalık depresyonu gelişiyor

Geçen hafta Sofya’da 4 yaşındaki bir kız çocuğu ve küçücük bebek annesi 31 yaşında genç bir kadın yüksekten atlayarak intihar etti. Olay sonrasında öğrenildiği gibi doğum öncesinde başarılı karyer ve mutlu mesut bir aile sahibi olan kadın, ikinci..

Eklenme 23.10.2024 10:41