Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Shkencëtarët bullgarë krijuan një frutë të re

“Stendesto” nuk është një lloj gjenetikisht i modifikuar, por gërsheton cilësitë ushqimore të dy frutave.
Foto: bnt.bg
Shkencëtarët bullgarë arritën të krijojnë një frutë të re botanike – “Stendesto”. Bëhet fjalë për përgjigjen bullgare të të ashtuquajturit “plumcot” në SHBA – një hibrid i njohur midis kumbullës dhe kajsisë. Ky lloj i kryqëzuar, i cili gërsheton shijet dhe cilësitë ushqimore të dy frutave, është rezultat i eksperimenteve shumëvjeçare shkencore të një ekipi nga Instituti i frutikulturës në qytetin e Plovdivit. Përveç se është shumë i qëndrueshëm ndaj sëmundjeve, produkti është shumë i shijshëm dhe i dobishëm – thonë specialistët. Fidanët e parë do të përhapen në treg vjeshtën tjetër. Ndërkohë ndaj frutës origjinale shfaqin interes si tregtarë, ashtu dhe seleksionues nga mbarë Evropa.

“Prindërit” e llojit të ri botanik “Stendesto” janë kumbulla blu e llojit “Stenlej” dhe kajsia “Modesto”. Fruta ka formën e kumbullës dhe ka ngjyrëvjollce të errët, është mbuluar me push dhe është aromatike si kajsia, pemët lindin tre – katër vjet pas mbjelljes së tyre, kurse frutat piqen në fillim të muajit gusht. “Më interesantja është se lloji është në kundërshtim me të gjitha rregullat e gjenetikës – thotë me krenari docenti Argir Zhivondov, drejtor i Institut të frutikulturës në Plovdiv. – Kumbulla e zakonshme blu ka 48 kromozome, kurse kajsia ka vetëm 16, domethënë kumbulla ka tri herë më shumë Argir Zhivondovkromozome sesa kajsia. Sipas rregullave të gjenetikës kjo nuk lejon kryqëzimin e tyre, por megjithatë ne arritëm të krijojmë një lloj të ri botanik duke i kombinuar këto dy fruta. Në fakt kryqëzime të tilla ndodhin jo vetëm në kushte laboratorike, por dhe në natyrë.”
Përveç kësaj produkti “Stendesto” nuk është gjenetikisht i modifikuar. Vetëm procesi i pjalmimit është artificial.
“Plumcot-i përtej oqeanit është rezultat i kryqëzimit midis kumbullës dhe kajsisë japoneze, të cilët përveç kësaj disponojnë 16 kromozome dhe kanë pajtueshmëri gjenetike, kurse ne realizuam variantin më të vështirë, duke kryqëzuar kumbullën më të vogël evropiane me kajsinë, midis të cilave, siç tashmë përmendëm, ka shpërpjesëtim të kromozomeve” – vuri në dukje docenti Zhivondov.

Sipas specialistëve plumcot-i ynë është më i shijshëm dhe aromatik. Nëse fruta është pjekur mirë, përmbajtja e sheqerit në të është 17 për qind dhe është shumë e përshtatshme për përgatitjen e rakisë – një pije tradicionale bullgare. Përveç kësaj “Stendesto” është shumë i përshtatshëm për përgatitjen e marmelatave dhe reçeleve. Pritet që fruta e re të shkaktojë një bum të vërtetë në tregun bullgar, pse jo dhe në tregun e huaj.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
По публикацията работи: Veneta Nikollova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Akademia Bullgare e Shkencave

Shkencëtarët е Akademisë Bullgare të Shkencave mbështetën unitetin e Kishës Ortodokse Bullgare - Patrikanës Bullgare

Mbledhja e akademikëve dhe anëtarëve korrespondentë të Akademisë Bullgare të Shkencave, e cila bashkon të gjithë anëtarët nga drejtimet shkencore dhe krijuese të Akademisë, miratoi një deklaratë në mbështetje të Kishës Ortodokse Bullgare - Patrikanës..

botuar më 25-01-14 11.06.PD

Simeon Sakskoburggotski: Bullgarët e rinj dhe studiozë janë pasuria e vendit në ditët e sotme

Një vit paqëndrueshmërie politike dhe konfrontimesh jo aq sa i përket ideve për të dalë nga enigma e kahershme e pushtetit në të cilën ndodhet Bullgaria, por më tepër për egon dhe hesapet personale. Kështu dukej politikisht viti 2024. Si rezultat i punës..

botuar më 25-01-14 7.25.PD

Nëse Google mund të fliste - për çfarë ishim të emocionuar në 2024

Në vitin 2024, ne bullgarët shfrytëzuam në mënyrë aktive motorin e kërkimit Google për t'u informuar rreth temave që pasqyrojnë atë që po ndodh në botë dhe në vendin tonë. Sportistët tanë edhe një herë dëshmuan se dinë të frymëzojnë dhe të ngjallin..

botuar më 25-01-10 7.05.PD