Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Çfarë është Rewilding dhe si bota e egër e Rodopeve Lindore zgjohet për një jetë të re

Foto: Veneta Nikollova

Rewilding është rivendosja e ritmeve në natyrë në mënyrë natyrale. Një nga rrugët për ta ndihmuar, që ajo të kujdeset për veten është rikthimi i specieve të zhdukura prej kohe në të. Një shembull i suksesshëm në këtë drejtim janë Rodopet Lindore. Aty procesi startoi para nja 10 vitesh dhe tashmë jep frytet e tij. “Kjo pjesë e Bullgarisë konsiderohet një nga rajonet më të egra në të gjithë Evropën për nga natyra. Megjithatë kafshë kryesore u zhdukën gjatë nja 100 viteve të fundit në rajon. Dhe detyra jonë është që t’i rikthejmë ato” – thotë Neli Najdenova nga Fondacioni “Rodopet më të egra”, i cili është pjesë e rrjetit evropian Rewilding Europe.

Neli Najdenova

Nëpërmjet importit të çifteve nga jashtë në Rodopet Lindore me sukses u rikthyen drerë të kuq, drerë lopatarë, kuaj të egër dhe bizonë.

Mirëpo, pse pikërisht këto specie?

“Të gjitha kafshët barngrënëse mirëmbajnë një peizazh mozaik karakteristik për Rodopet Lindore. Falë tij ne vëzhgojmë këtë pasuri të pabesueshme të specieve. Sepse në se nuk ka kafshë për të kullotur, do të zhduken ketrat tokësorë, breshka, duke përfshirë orkidetë dhe llojet e tjera, që mbështeten në bimësinë e ulët. Në natyrë gjithçka është e ndërlidhur. Në se një specie zhduket, me të zhduken edhe të tjerë” – thotë Neli Najdenova.


Në vitin 2011 disa çifte kuaj të egër ose të ashtuquajturit tarpanë u importuan nga Holanda dhe u vendosën në rajonin e fshatit të braktisur Sbor në malin Rodopa. Shtat muaj më vonë lindën edhe bebet e para të kuajve të egër. Sot nja 100 përfaqësues të kësaj race të moçme shkundin jelet e tyre në zonën e digës Studen Klladenec.

Dhe çfarë të themi për të ashtuquajturat bizonë evropianë? Kjo është kafsha më e madhe barngrënëse në Kontinentin e Vjetër dhe një specie kryesore për ekosistemet e hapura pyjore. “Për fat të keq bizonët u zhdukën në Bullgari që në Mesjetë” – thekson Neli Najdenova. Prandaj para 9 vitesh ambientalistët importuan çiftet e para të bizonëve evropianë nga një parku i mbarështimit në provincën gjermane Tjuringija.

Aktualisht në territorin e Rodopeve Lindore ka 12 bizonë. Sivjet kemi dëshirë të importojmë çifte të tjera. Kemi bizonë, të cilët erdhën nga Hungaria dhe Gjermania. Tani zhvillojmë bisedime për bizonë nga Polonia. Përpiqemi që të ketë një larmi gjenetike, gjë që është shumë e rëndësishme. Dhe mund të mburremi me bizonë bebe! Pothuajse çdo vit kemi një brez të ri bizonësh” – nuk e fsheh gëzimin Neli Najdenova.

Mbrojtësit e natyrës nga “Rodopet më të egra” po punojnë për rikthimin e shkabës së zezë. “Jemi në kontakt me një organizatë në Spanjë. Ka të ngjarë që në shkurt të na dërgojnë disa çifte”, thekson Neli Njdenova. Ky lloji grabitqar prej kohësh është i zhdukur në këtë pjesë të malit, ndërsa kolonia më e afërt folezon në territorin e Greqisë fqinje. “Të ardhurit” e rinj do të vendosen në rajonin e qytetit Maxharovo.

Ndërkohë tufat në rritje të kafshëve barngrënëse kujdesen për të “pastruar terrenin” duke u siguruar shpendëve grabitqarë ushqim në kullotat me bar të ulët.

Kohët e fundit po rritet interesi i aventurierëve dhe i fotografëve, të cilët mbërrijnë në Rodopet Lindore me qëllimin e vetëm – të vëzhgojnë kafshët e egra në mjedisin e tyre të natyrshëm. Për këtë qëllim në rajonin e vendbanimit Maxharovo dhe pendën Studen Klladenev u ngritën 14 strehimore për vëzhgimin dhe fotografimin e natyrës së egër. Mbrojtësit e natyrës rekomandojnë të kërkojmë një shoqërues, sepse edhe pse rikthyer në natyrë nga njerëzit, këto kafshë kërkojnë vetmi dhe ngandonjëherë mund të jenë edhe të rrezikshme.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto:  Veneta Nikollova, rewilding-rhodopes.com


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Ministria e Mjedisit dhe e Ujërave: Digat janë në nivele kritikisht të ulëta, por nuk janë shkaku i mungesës së ujit

Verë, temperatura të larta, gjendje pushimi. Por për fat të keq me verën nuk vijnë vetëm emocione pozitive, por edhe probleme reale dhe shumë serioze. Kështu, për shembull, gjatë vitit të kaluar 2024, mbi 400 vendbanime në të gjithë Bullgarinë, ndër të..

botuar më 25-06-27 8.00.MD
Rektorja e Universitetit të Ruses, doc. Desisllava Atanasova dhe Drejtori i Përgjithshëm i BNR, Milen Mitev

Ura drejt bullgarëve në Moldavi: Radioja Kombëtare Bullgare do të bashkëpunojë me Universitetin e Ruses në Taraklia

Radioja Kombëtare Bullgare (BNR) dhe Universiteti i qytetit Ruse do të jenë partnerë në aktivitetet kulturore dhe arsimore në degën e sapohapur të universitetit në Taraklia, Moldavi. Kjo u bë e ditur pas një takimi midis drejtuesve të të dy..

botuar më 25-06-27 3.51.MD

Ekzaminime mjekësore falas për bullgarët në Gollobordën e Shqipërisë

Për të dytin vit radhazi, Kolegji Mjekësor i Universitetit Trak në Stara Zagora (Bullgaria Jugore) po organizon ekzaminime mjekësore falas në Shqipëri. Një ekip prej 22 specialistësh është duke punuar nga 26 deri më 28 qershor 2025 me pacientë në..

botuar më 25-06-26 7.45.MD