Rodop dağlarının en özel ve meşhur yiyeceği Smilyan köyünde yetişen özel cins kuru fasulyedir. Smilyan fasulyesini sevenleri bir araya getirecek etkinlik heyecanla bekleniyor. Yakından- uzaktan, tanıdık- tanımadık misafirler için mis nane ve kızartılmış yağ kokulu, damakta eriyen leziz bir Smilyan kuru fasulyesi tabağı yemek olacak mutlaka.

Festival 19 Ekim’de top ateşiyle açılacak ve böylece dağlardaki tüm köylere duyurulmuş olacak. Arda nehrinin iki kıyısına yerleşmiş Smilyan köyünde her yıl “Kuru fasulye şenliği” yapılıyor. 1876 yılında Bulgaristan’ın ayaklandığını duyuran “Kiraz topu” benzeri, köylülerin icat ettiği “Fasulye topu’nun” patlatılmasıyla bayram açılışı yapılacak. Köyün “Prof. Asen Zlatarev” Kültür ve Okumaevi sekreteri İliya Godev, şöyle izah etti:

“Bu topa “fasulye topu” dedik, taneler fırlattığı için değil, tekerlek yerine iki kuru fasulye tanesi olduğu için. Biz bunu gelenek haline getirdik. Bu sözümona "topu" elinde çıkaran ve meydana getiren özel görevli bir kişimiz var. Açık hava sahnesinde “topumuz” yakılıyor ve “ateş ettikten” sonra bayramımız başlamış oluyor”.

Smilyan kuru fasulyesi bayramı her yıl Ekim sonlarında düzenleniyor. Bu dönemde artık bütün köylüler tarla, kır işlerini bitirir, hasat toplanmış ve işler azalmıştır. Tam o zaman köylüler kendini biraz eğlenceye verebilir, elleriyle yetiştirdikleri fasulyeleleri ağız tadıyla yemeyi, bayram havasını yaşamayı hak ederler. Kuru fasulye yetiştirenler ürünlerini sergileyecek. En güzel hazırlanmış stand yarışmasında kuru fasulyenin yanında, bölgeye has bal, patates, kurutulmuş şifalı ot ve baharatlar, süt ürünleri, yaban mantarları da göze hitap eden şekilde dizilecek.

En iyi düzenlenmiş masaya ödüller verilecek. Köyün okumaevinden, okul ve kreşinden grupların katılımıyla müzik ve mizah programları yapılacak. “Smilyan fasulyesi” dağ koşusu, “Fasulye oyunları” yarışması yapılacak. Çocukların kuru fasulye taneciklerinden hazırladığı resimler de özel sergiyle festivalde konukların beğenisine sunulacak.

Smilyan Festivaline dört bin kişinin gelmesi bekleniyor. Geçen yıl da bu kadar kişi geldi ve 300 kilogram kuru fasulye yemeği ile herkes doyuruldu. Köylüler bu kez, kurbanlık misali, kuru fasulye çorbasını parasız olarak herkese ikram edecek.

“Bu fasulye cinsi, diğerlerine kıyasla daha fazla bitkisel protein içerir. Tadı ise daha dolgun ve yağlı”, diye anlatıyor İliya Godev. “Bu ürünü insanlar kendi bahçelerinde yetiştiriyor, endüstriel üretimi yok. Şimdiye kadar her aile sadece kendi ihtiyaçları için yetişitiriyordu bu tarım ürününü, ancak yoğun ilgi karşısında artık 2- 5 dönüm kuru fasulye yetiştirenler de oluyor”.

Bu kuru fasulyenin yemekte tadını iyice vermesi için, piştikten sonra biraz nane ve biraz kızartılmış yağ yeterli oluyor. Eğer inanmıyorsanız, bu haftasonu Smilyan köyüne uğrayın. Smilyan Bayramında harika bir kuru fasulye çorbasını tadın, bu muhteşem Bulgar yemeğinin sırlarını oradaki köylülerden öğrenin.  

Fotoğraflar: özel arşiv

Çeviri: Sevda Dükkancı