21 Mayıs günü, Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından havari olarak kabul edilen Az. Az. Konstantin ve Elena’nın bayramını kutluyoruz. Konstantin, Hristiyanlığı kabul eden ilk Roma imparatoru olarak resmen kabul edilmiştir. 313 yılında Lincinium ve Büyük Konstantin tarafından Roma İmparatorluğu içinde Hristiyanlara yardım etmek için yapılan toplantıda Milano Fermanı kabul edilmişitir.Bu anlaşma ile Hristiyanlık diğer mezhepler ile eşit haklı bir din olarak ilan edilmiştir. Bu anlaşma sayesinde Hristiyanlara uygulanan kovmalar ortadan kaldırılıyor. Bazı kaynaklara göre Konstantin Hristiyan azizlerinin naaşlarını bulup getirmesi için artık 80 yaşını doldurmuş annesini Kudüs’e gönderiyor. Rivayete göre, tam Elena, Hz. İsa’nın gerildiği kutsal haç da dahil, üç haçın bulunduğı mekânı göstermiştir. Onun talimatı ve sağladığı kaynaklarlaBeytüllahim ve başka yerlerde birkaç kilise inşa edilmiştir. 

21 Mayıs günü Bulgaristan’da, bazıları daha erken Ortaçağ döneminde tapınak yerleri olan birçok kilise bayramını kutluyor. Stranca Dağı bölgesinde Az. Konstantin ve Elena’nın ikonuyla’ kor üzerinde Nestinar dansını icra edenler’ bu bayramı eski takvime göre 3 Haziran’da kutlarlar. Ülkemizin diğer bölgelerinde 21 Mayıs günü icra edilen farklı gelenek ve adetler var. Bazı yerleşim yerlerinde bağ filizleri kırılır, diğer bazılarında hayvan sürüleri Gergövden yortusunda olduğu gibi özel bir ritüel ile otlak yerlerine götürülür. 

Konstantin ve Elena’ya adanmış halk şarkıları arasında Stranca Dağı bölgesinden çok eskilere tarihlenen ‘nestinar adedine’ bağlı şarkı örnekleri özellikle büyük ilgi uyandırır. Halk şarkıcısı Manol Manolov’un seslendirdiği ‘Az. Az. Konstantin ve Elena yola çıkmışlar’ başlıklı halk şarkısında azizlerin Nuna ve Zlata ninelerin misafirliğine nasıl gittikleri anlatılır. (Nuna ve Zlata adlı nineler, Bılgari köyünden efsaneye dönüşen iki gerçek nestinar kadındır ). Misafirlerle ev sahipleri ‘ekmek yemek için’ sofraya beraber oturur ve ‘tulum ve davulun biirlikte çalmaya başladığı’ ‘Az. Kostadin gününde’ buluşmaya anlaşılırlar.  

‘Az. Kostadin ve Elena yola koyulmuş’ halk şarkısını Manol Mihaylov seslendiriyor: 

Az. Az. Konstantin ve Elena bayramında Stranca bölgesinin birçok köyünde‘panagir’ adıyla bilinen büyük bir köy şenliği düzenlenir. Bu şenlik sırasında çok halk şarkısı söylenir, oyun oynanır.  

Burgas’ın İnce voyvoda köyünden halk şarkıcısı Marina Paruşeva’nın seslendirdiği ‘ Dimo annesine sesleniyordu’ şarkısındaki başkarakter de böyle bir bayrama hazırlanır. 

21 Mayıs günü aziz havarilerden Konstantin ve Elena’nın isimlerini veya bunlardan türemiş Elka, Elenko, Lena, Lenka, Lenko, Kostadin, Kostadinka, Dinko adlarını taşıyanlar da bayramını kutluyorlar. Bayram dolayısıyla icra edilen halk şarkılarında onların isimlerinden bahsedilir. Halk şarkıcısı Dobra Savova’nın repertuarından şen şakrak Kuzey Bulgaristan şarkı örneklerinden ‘Anne, Elenka’ya aşık oldum’ şarkısını sizler için seçtik. Bu halk şarkısında ‘trendafil’- (gül goncası) gibi güzel ve zarif kız Elenka dile getiriliyor.

Çeviri: Neli Dimitrova